Ш. А. ДЎстмуҳамедова, З. Т. Нишанова, С. Х. Жалилова

Лойиҳалаштириш – педагог ўзи ўқитаётган фаннинг миссияси, мақсад 
ва вазифаларини тўлиқ англаб олиши, ўқув фаолияти ҳамда ўқув жараёнини 
лойиҳалаши. 
Коммуникатив-информацион – энг янги илмий, услубий 
маълумотлар ва уларни тингловчиларга етказиш йўлларини топиш ва уларни 
бир тизимга солиш. Ўқув жараёни давомида тингловчилар билан узвий, кенг 
қамровли, мақсадга йўналтирилган мулоқотни ўрнатиш. 
Мотивация – тингловчилар фаолияти йўналишини белгиловчи ва 
уларни фаоллаштирувчи ички ва ташқи шароитлар бирлигига самарали 
таъсир этувчи кучларни аниқлаш ва сингдириш. 
Бошқариш – ўқув фаолияти давомида тингловчининг ўқув 
материалларини ўзлаштириши бўйича маъсулиятни ўз бўйнига олиши, ўқув 
жараёнини маҳоратли бошқариш. 
Ташкил этиш – белгиланган мақсад ва вазифаларни самарали амалга 
оширишни ташкиллаштириш. 
Тингловчиларга ўзининг ўқув ва ижодий фаолият натижаларидан 
лаззатланиш ва ўз-ўзидан қониқиш ҳиссини бериш. 
Ривожлантирувчи – ўқитувчи шахсига психологик таъсир кўрсатиш. 
Баҳолаш – ўқув фаолиятининг талаб ва меъёрларини ишлаб чиқиш ва 
уларнинг тингловчилар билим, кўникма ва малакалари билан мувофиқлик 
даражасини аниқлаш. Ўқитувчига ўз-ўзини баҳолаш имкониятини бериш. 
Назорат – ўқув фаолияти давомида эришилган натижаларни 
белгиланган мақсад билан таққослаш. 
Коррекция – ўқув фаолиятини бошқарувчи мақсад ва ўқитиш 
дастурига керакли ўзгартиришлар киритиш. 
Малака ошириш тизимида хизмат қилаётган педагоглар ана шу 
кўрсатилган 12 та кўрсаткични тўлиқ эгаллаган ва ўқув жараёнида маҳорат 
билан қўллай олган тақдирдагина уларнинг фаолиятлари ижобий психологик 
самара беради.. 
Мамлакатимизда янгиланган таълим мазмунини жорий этишда 
ўқитувчи мактабдаги асосий шахс ҳисобланади. Шундай экан, у зарур касб 
маҳорати ва назарий билимларга эга бўлмоғи шарт. Ўқитувчилар малака 
ошириш курсларидан уларни қизиқтирган, ўйлантирган барча муаммоларни 
ҳал қилиб кетишлари керак. Бизга маълумки, институтимизда 20 га яқин 
мутахассисликка эга бўлган ўқитувчилар келиб малакасини оширадилар. 
Уларнинг ҳар бири ўзига хос қизиқиш, эҳтиёж талаб ва ўз-ўзидан маълум 
шахсий психологик хусусиятларга эга бўладилар.
Тингловчиларнинг қизиқиш ва эҳтиёжларини асосан қуйидаги тўртта 
йўналиш бўйича ўрганиб чиқиш мақсадга мувофиқдир, яъни: 

---

А) ўқув жараёнини ташкил қилиш ва олиб борилишига нисбатан бўлган 
қизиқиш ва эҳтиёжлар (талаблар); 
Б) маънавий-маърифий ишларнинг ташкил этилишига нисбатан бўлган 
қизиқиш ва эҳтиёжлар (талаблар); 
В) ўз шахсий психологик хусусиятларини ўрганишга нисбатан қизиқиш 
ва эҳтиёжлари; 
Г) тингловчиларнинг ўз устида мустақил ишлаши, илмий йўналиши 
бўйича қизиқиш ва эҳтиёжларини (талабларини) ўрганиб чиқиш.