Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

ў
тирган, ѐтган (қоринга), ѐн бошлаганн ҳолда қилиш 
мумкин. 
 
 АКУШЕРЛИКДА ШИФОБАХШ ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ 
ҲОМИЛАДОРЛИКДА ШИФОБАХШ ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ (ШЖТ) 
Ҳомиладорликда ШЖТнинг умумий вазифалари: 

умумий моддалар алмашинувини яхшилаш; 

пресс, орқа, тос туби, оѐқ мушакларини мустаҳкамлаш; 

оралиқ мушаклари эластиклигини ошириш; 

тос-сон ва тананинг бошқа бўғимлари ҳаракатчанлигини сақлаш; 

ҳомиладор аѐлларни тўғри нафас олишга ва мушакларни бўшаштиришга 
ўргатиш; 

юрак-томир тизими, ўпка, ичаклар ишини яхшилаш; 

кичик тос ва оѐқларда димланиш ҳолатларини йўқотиш; 

туғишга психомотор тайѐрлаш ва б. 
ШЖТ воситалари:
барча ШЖТ усулларини амалда қўллаш мумкин: 
жисмоний машқлар (гимнастика, спорт, ўйинлар), аутоген тренировка ва 

---

453 
уқалаш, чиниқтириш элементлари (қуѐш, ҳаво, сув). 
ШЖТ формалари:
эрталабки гигиеник гимнастика, ДГ муолажаси, 
аэробика, сувдаги жисмоний машқлар, футбол, ҳомиладорларнинг мустақил 
машғулотлари. 
Машғулотлар учун ҳомиладор аѐлларни танлаш: ДГ ҳомиладорлик 
нормал кечаѐтган ҳамма аѐлларга гинеколог ѐки УАШ га мурожаат қилган 
биринчи кунидан бошлаб тавсия этилади. Юрак-томир тизими касалликлари 
компенсация даври касалликлари билан оғриган ҳомиладор аѐллар ҳам 
машғулотларга жалб этилади. 
ШЖТга қарши кўрсатмалар
: 

шошилинч жарроҳлик ѐки акушерлик ѐрдамини талаб қилувчи ҳолатлар; 

клиникаси яллиғланиш жараѐни билан аниқланувчи ҳолатлар: аъзо ва 
тўқималарда ўткир инфекцион ва яллиғланиш касалликлари, этиологияси 
ноаниқ узоқ давом этувчи субфебрил температура; буйрак ва сийдик халтаси 
ўткир касалликлари (нефрит, нефроз, цистит); кичик тосда яллиғланиш 
ўтказилгандан кейинги ҳолат; 

кечаѐтган ѐки кечишдан олдинги ҳомиладорлик билан боғлиқ ҳолатлар: 
ҳомиладорликнинг оғир токсикозлари (қусиш, нефропатия, предэклампсия 
ҳолати ва эклампсия); жинсий аъзолардан қон кетиш; ҳомиладорликнинг 
узилишга хавф борлиги; ҳомила атрофи қобиғининг шикастланиши; 
бачадондан ташқари ҳомиладорлик; одатий бола ташлашлар; кўп сув 
йиғилганлиги; анамнезида ўлик бола туғилганлиги; хуружли қоринда оғриқ;

ҳомиладорликнинг соматик оғир кечиши билан боғлиқ ҳолатлар: ўткир ва 
жадал кечувчи сурункали юрак-томир етишмовчилиги; юрак-томир тизими 
касалликлари декомпенсацияси; буйрак ва жигар касалликларининг фаол 
кечиши; қон касалликлари; эпилепсия; тўр парданинг кўчиш хавфи. 
Шифобахш гимнастика 
Машғулот схемаси стандарт бўлиб, кириш, асосий ва якуний 
қисмлардан иборат. Кириш қисми асосий мушак гуруҳлари фаоллаштирувчи 
машқлардан иборат - юришнинг турли вариантлари, оѐқ-қўллар бўғимларида 

---

454 
оддий ҳаракатлар. Асосий қисм - индивидуаллаштирилган комплекс - нафас 
машқлари, қорин, орқа, оѐқлар, тос туби мушакларига машқлар, оралиқ ва 
сон мушаклари чўзилувчанлигини оширувчи машқлар. Якуний қисм оддий 
машқлар ва бўшаштириш учун машқларни ўз ичига олади.
Ташкиллаштириш, гуруҳни тузиш ва машғулотларни олиб боришда 
ҳомиладорлик муддати эътиборга олинади. 
I триместр (1-16 ҳафта)
. 16-ҳафтада бачадон туби қов бирикмасидан 
2 бармоқ юқорида жойлашган бўлади, лекин у ҳали ҳам кичик тос бўшлиғида 
жойлашади. Бу даврда ҳомила бачадон билан мустаҳкам алоқада бўлмайди, 
чунки йўлдош яхши ривожланмаган, бачадон миометрияси ва бўғими 
ғоваклик фонида унинг юқори қўзғалувчанлиги белгиланади. Бачадон 
жисмоний зўриқишларга жуда сезгир. Айниқса интенсив жисмоний машқлар 
менструал циклнинг биринчи 3 кунида хавфли.