Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

ДАВОЛОВЧИ УҚАЛАШ 
Уқалаш (уқалаш) тўқималарда қон – ва лимфа айланишининг 
тикланишига олиб келади, мушаклар қўзғалувчанлигини яхшилайди, асаб-
мушак ҳосилаларнинг ирода импулсларини қабул қилишга тайѐрлигини 
яратади. Маълум даражада уқалаш мушак тонусини нормаллаштиради, 
бошланаѐтган контрактураларда уни пасайтиради ѐки паретик мушакларда 
тонусини оширади. Клиник амалиѐтда рефлектор (нуқтали) ва классик 
уқалаш, касалликнинг клиник картинасига қараб - тормозли ѐки стимуляция 
қилувчи усул қўлланилади.
Даволовчи уқалашда 
тормозли (тинчлантирувчи)
 
ва тонусловчи 
(стимуляцияловчи) 
усуллар 
фарқланади, 
уларнинг 
реализациясига 
уқалашнинг маълум кўникмалари билан, бажарилишининг тезлиги ва 
йўналиши билан эришилади. Тонусловчи эффект суст ва юзаки таъсирда ва 
уни тез бажарганда юзага келади. Катта интенсив ва секин ҳаракат тормозлаш 
мақсадида қўлланилади.
Нуқтали уқалашда тормозли таъсир ўтказиш 
га силлиқ айланма силлаш 
секин-аста стабил эзғилаш ва кейин эзғилашда бармоқларни узмасдан - 
узлуксизга ўтиш билан эришилади. Маҳкам ушлаб олиш ва узлуксиз вибрация 
билан уқалаш седатив эффектга эга.

---

414 
Стимуляцияловчи усулда импулсли, шу билан бирга айлантириш, 
шапиллатиб уриш ѐки вибрация йўли билан юзаки ва қисқа вақтли (2-
3сония, кейин бармоқни теридан узиш билан) таъсир ўтказилади.
Уқалаш методикаси неврологик синдромларнинг асосий типларига қараб 
танланади. 
Биринчисига 
асаб-мушак 
структураларининг 
ирритация 
белгиларининг устун туриши билан синдромлар киради; мушак тонусининг 
ошиши, 
пай 
ва 
периостал 
рефлексларнинг 
кучайиши, 
оғриқлар, 
гиперестезиялар, парестезиялар ва бошқа вегетатив бузилишлар. Уқалаш билан 
даволаш тормозловчи, тинчлантирувчи характерга эга. Иккинчи типдаги 
синдромларда 
периферик 
нервлар 
бўйича 
нерв 
импулслари 
ўтказувчанлигининг ѐмонлашиши билан чақирилган асаб-мушакларнинг тушиб 
қолиши ҳолатлари устунлик қилади (мушакларнинг сустлиги ва атрофияси, 
умумий мушак тонусининг пасайиши, тери трофикасининг бузилиши ва ш.ў.). 
даво стимуляцияловчи характерга эга.
Нуқтали ва классик уқалашни ҳам даволаш курсида, ҳам бир муолажада 
қўшиб олиб бориш мақсадга мувофиқ, бунда иккала уқалаш турининг 
методикаси бир томонлама йўналтирилган бўлиши лозим: яъни, ѐ 
тормозловчи, ѐки стимуляцияловчи.