Семинар ва лабаратория машғулотларидан касб-ҳунар таълими, олий таълим психология фани ўқитувчиларига мўлжалланган услубий қЎлланма

МАЪНОСИГА ТУШУНИБ ЭСДА ҚОЛДИРИШ - идрок қилинган 
материалнинг мазмунини тушуниб, унинг аҳамиятини ва айрим қисмлари 
ўртасидаги сабаб ҳамда оқибат боғланишларини англаган ҳоида эсда 
қолдиришдан иборат хотира жараёни. 
МЕХАНИК ХОТИРА — муайян материални унинг мазмуни, моҳияти, 
ички мантиқий боғланишларини тушунмаган ҳолда фақат муҳим бўлмаган 
ташқи белгиларига асосланиб эсда қоллириш, мустаҳкамлаш ва эсга 
туширишдан иборат хотира тури. 

---

70 
МУСТАҲКАМЛАШ- эсда қолдирилган муайян материални турли усуллар 
билан онгимизда янада мустаҳкамлашдан иборат хотира жараёни. 
МУСИҚА ХОТИРАСИ- аввал идрок қилинган мусиқа - эшитиш 
образларини эсда қолдириш, мустаҳкамлаш ва кейинчалик қайта эсга 
туширишдан иборат хотира тури. 
ОБРАЗЛИ ХОТИРА - яққол мазмунни, яъни нарса ва ҳодисаларнинг 
яққол образларини, уларнинг, яққол хусусият ва боғланишларини эсда 
қолдириш, мустаҳкамлаш ҳамда эсга туширишдан иборат хотира тури. 
Образли хотира анализаторларнинг номига кўра кўрув, эшитув, тери, туюш 
каби турларга бўлинади. Образли хотиранинг алохида бир тури Эйдетизмдир 
(нарса ва ҳодисаларнинг образини аниқ, ёрқин эсга туширишдир). 
ОПЕРАТИВ ХОТИРА- одамнинг шу пайтдаги иш-ҳаракатлари учун 
хизмат қилувчи хотира жараёни. У инсон бажараётган ҳар бир яққол 
ҳаракатлардан эришиладиган натижанинг шарт-шароитидан бири сифатида 
намосн бўлади. 
ПРОФЕССИОНАЛ ХОТИРА (касбий хотира) - бевосита ўз касбига доир 
нарса 
ва 
ҳодисаларни, 
фикр, 
ҳиссиёт, 
ҳаракатларни 
эсда 
қолдириш,,мустаҳкамлаш ва эсга туширишдан иборат хотира тури. 
СЎЗ-МАНТИҚ ХОТИРАСИ- муайян фикрларни, фикрлар ва сўзлар 
ўртасидаги мантиқий боғланишларни эсда қолдириш, мустаҳкамлаш ва эсга 
туширишдан иборат, фақат инсонларга хос бўлган хотира тури. Сўз-мантиқ 
хотираси кўпроқ тафаккур, айниқса, мавҳум тафаккур билан боғлиқ. 
ТАНИШ- аввал эсда қолдирилган нарса ва ҳодисаларни такрор идрок 
килиш орқали эсга туширишдан иборат хотира жараёни. Танишнинг 
аниклиги ва тезлиги, тўлиқ ва тўликсизлиги эсда қолдиришнинг 
мустаҳкамлигига боғлиқ.