Seminar mashg’ulotlari 1-mavzu. Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli Muhokama uchun savollar


mazmun va miqdor jihatidan turli xil tarzda bog’lanishlari sillogizm moduslari deyiladi



Download 15,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet319/452
Sana23.06.2022
Hajmi15,64 Mb.
#694917
1   ...   315   316   317   318   319   320   321   322   ...   452
Bog'liq
0500de0e3a84008f07a8a69c740ecd021b49d24d

mazmun va miqdor jihatidan turli xil tarzda bog’lanishlari sillogizm moduslari deyiladi. 
Sillogizmning har bir figurasi doirasida 64 tagacha modus bo’lishi mumkin. Moduslar sillogizm 
xulosasi tarkibiga kirgan mushohadalar turi bilan belgilanadi. Masalan: Sillogizmning bir 
figurasining modusi A tarzida bo’lishi mumkin. Buning ma’nosi shuki, sillogizmning har 3 qismi 
(katta asos, kichik asos, xulosa) umumiy tasdiq (A) mushohadadan iborat.
Sillogizmlarning asosiy turlari. 
Xulosa uchun asos bo’lgan mushohadalar mohiyatiga ko’ra 
sillogizm xulosalari uch turkumga bo’linadilar:
1. Qat’iy sillogizm.
2. Shartli sillogizm.
3. Ayiruvchi (bo’linuvchi) sillogizm.
1. 
Qat’iy sillogizmda 
asoslar qat’iy mushohadadan iborat bo’ladi. Masalan:
Metall issiqlik o’tkazadi.
Mis - metall
Demak, mis issiqlik o’tkazadi.
2. Asoslar yoki asoslardan biri shartli mushohadadan iborat sillogizm 
shartli sillogizm 
deb 
yuritiladi. Masalan:
Teraklarning barglari uchidan sarg’aysa, qish qattiq keladi.
Teraklarning barglari uchidan sarg’aydi
Demak, qish qattiq kelishi mumkin.
3. Asoslardan bir ayiruvchi (bo’lingan) mushohadadan iborat bo’lsa, 
ayiruvchi (bo’lingan) 
sillogizm 
hosil bo’ladi. Masalan:
Burchaklar yo o’tkir, yo o’tmas, yo to’g’ri bo’ladi.


11-MAVZU. MULOHAZA. XULOSA CHIQARISH 
166 
Bu - to’g’ri burchak.
Demak, Bu - na o’tkir, na o’tmas burchak emas.
Sillogizm tuzilishiga ko’ra: 
sodda, murakkab, murakkab - qisqartma 
turlarga bo’linadi.
Sodda sillogizm. 
Sodda sillogizm 3 qism (katta asos, kichik asos, xulosa) hamda 3 termin (R, M, 
S) dan iborat bo’ladi. Shu bilan bir vaqtda sodda sillogizmlar har doim ham to’liq holda ham 
uchrayvermaydi. Aksari hollarda sillogizmlarning sodda qisqartma shakllari uchraydi.
Sodda qisqartma sillogizmlar mantiqda entimema deb yuritiladilar. 

Download 15,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   315   316   317   318   319   320   321   322   ...   452




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish