Семинар машғулот топшириқлар

Қўзғолончиларнниг жазолан Jazolanmaydi
Қўзғолончиларнниг жазоланиши: Abdurahmon Jevache, Nazirxo’ja eshon aka uka eshonqul va to’raqul To’tabekovlar
Оқибатлари ва натижалари Oqibati o’z xududini mustaqil idora etadi natijasi manfatli shartnoma tuzadi	Оқибатлари ва натижалари Oqibati qisholarga o’t qo’yiladi odamlar o’ldiriladi jazo choralar kuchayadi natijasi boshqa hududlarga yuborilgan odamlari u yerdaham qo’zg’alonlar uyushtirish o’choqlarini yaratadi.
Хулоса:Yurt himoyasi – muqaddas vazifa. Bu – oliy burchki, uning daʼvatiga nafaqat erkaklar, balki nozik xilqat sohiblari – ayollar ham “labbay” deya javob beradi, kerak boʻlsa, millat ori, Vatan himoyasi uchun mardlarcha kurashga otlanadi. Bizning millat tarixi bunday jasur ayollarni koʻp koʻrgan. Va ularni doimo eʼzozlaydi, matonati oldida bosh egadi.Tariximizning keyingi sahifalarida yana bir siymo yodi yorishib koʻrinadi bizga. Bu rus bosqinchilariga qarshi tura olgan, mardonalik, botirlikda ancha-muncha erkakni yoʻlda qoldiradigan, ruslarni oʻzi bilan murosa qilishga majbur eta bilgan azmi qatʼiy ayol – Oloy malikasi Qurbonjon dodxohdir. Toʻmarisdan farqli oʻlaroq, tarixiy manbalarda u haqidagi maʼlumotlar anchagina. Shu manbalardan bizga maʼlum boʻladiki, Qurbonjon dodxoh 1811–1907 yillarda yashagan. U Qoʻqon xonligida vazir boʻlgan Olimboy dodxoh Hasanboy oʻgʻlining rafiqasi va 5 oʻgʻil, 2 qizning onasi edi. Olimboy dodxoh unga uylangach, Qoʻqonga – xon saroyiga olib keladi va oʻsha davrning oqilayu fozila ayollari, saroy xonimlari Nodirabegim va Uvaysiylar davrasiga tanishtiradi. Shu nafosat muhitida Qurbonjonning qarashlari shakllanadi, oʻsha davrning eng oqila ayollari safidan oʻrin olibgina qolmay, siyosiy-ijtimoiy hayotda faol ishtirok eta boshlaydi. Olimboy dodxoh Andijonga hokim etib tayinlanadi. Oradan maʼlum vaqt oʻtgach, u siyosiy fitna qurboni sifatida halok boʻladi. Qurbonjonni erining oʻrniga Andijonga hokim etib tayinlaydilar. Bir muddat shu vazifada yurt soʻragan ayol keyinroq farzandlari bilan birga oʻzi tugʻilgan ovulga – Oʻsh yaqinidagi Modi qishlogʻiga joʻnab ketadi. Bu jasur va dovyurak ayolni Buxoro amiri Muzaffarxon qattiq hurmat qilgan va unga dodxoh unvonini bergan. Qoʻqon xoni Xudoyorxon esa Oloy muzofoti boshqaruvini Qurbonjon dodxohga ishonib topshiradi.	ХулосаTurkistonning magʻrur xalqlari hali koʻp narsalarga qodir ekanligidan, ular uchun erk, ozodlik hamisha muqaddas ekanligidan ogohlantirdi. Hatto rus maʼmurlari ham Turkistonda 1916-yil qoʻzgʻoloni davomida Jizzax gʻalayoni alohida oʻrin tutishi, oshkora kurash tusini olganini qaytaqayta taʼkidlaydilar. Alamzada hukumat bunday voqeaning qaytarilishiga yoʻl qoʻymaslik uchun aholini "adabini berish", ularni shafqatsiz jazolashni buyurdi. 3 avg . kuni Jizzaxda 3 kun ichida gʻalayon aybdorlarini topish, agar tutib berilmasa, aholisi va uy-joylarini yoʻq qilib tashlash buyurildi. Gʻalayon sardorlari tutilgan, oʻlim jazosiga hukm etilgan boʻlsada, aholi orasidagi hukumatga qarshi kayfiyatdagi odamlarni yoʻq qilish uchun shunday chora belgilandi. 3 kun oʻtgach, 7 avg . kuni buyruq bajarildi. Jazo otryadlari shahar aholisini bir joyga toʻpgladilar. Pulemyot oʻqlari ostida shahardan quvib, choʻlga haydadilar. Ularni koʻpchiligi ayollar, qariyalar, bolalar boʻlib, be-ayov jazolandi. Bu fojialar haqida Turkistondagi jadidlardan Mustafo Choʻqayev, Ubaydullo Xoʻja Asadullaxoʻjayevlar Peterburgga borib Rossiya Dumasiga arz qildilar. Aholi nomidan murojaat etib, zoʻravonlikni toʻxtatish, farmonni bekor etish, Turkistondagi ahvolni oʻrganish uchun vakil yuborishni talab qildilar. Rossiya Dumasi bu talablar asosida maxsus komissiya tuzib, oʻlkaga yubordi. Komissiya Jizzaxda ham boʻldi. Keyinchalik Dumaning yopiq kengashida boʻlib oʻtgan muhokamada (1916-yil, 13—15 dek.) bu haqda deputat A. Kerenskiy shunday degan edi: "Men Jizzax vayronalarini borib koʻrdim, janoblar, men ikki frontda — Kavkaz va Gʻarbiy frontda boʻlganman, lekin bunaqasini hali koʻrmaganman". Jizzax qoʻzgʻolonchilaridan 50 kishi oʻlim jazosiga hukm etildi, qolganlariga turma, surgun belgilandi. Hammasi boʻlib 3 ming kishi hibsga olindi. Jizzax aholisi qirilib, omon qolganlari quvildi. J. q. tarixda "Jizzax fojiasi" degan nom qoldirdi. U Fozil Yoʻldosh oʻgʻlinint "Jizzax qoʻzgʻoloni" nomli dostonida oʻzining toʻliq aksini topgan.