Selluloza ishlab chiqarish texnologiyasi

Xomashyolarni pishirish
. Bir yillik o‘simliklarni natron usuli 
bilan pishirganda lignin ulardan oson ajraladi. Sholi poyasini 
natron usulida pishirish uzluksiz usulda «Pandiy» apparatida olib 
boriladi. Bir yillik o‘simliklardan ajratib olingan sellulozaning sifat 
ko‘rsatkichlariga quyidagi omillar ta’sir etadi: poyalarning maydalik 
darajasi, qozonga solingan xomashyoning zichligi, pishirish usuli, 
qozonning sig‘imi va uning turlari.
Poya bo‘lakchalarini zichlashning bir nechta usullari mavjud:
maydalangan xomashyoni qozonga yuklashda bug‘ bilan 
–
ishlov berish;
qozonga ishqor eritmasini 80–90°C qizdirib quyish;
–
qozonda xomashyoni mexanik yoki qo‘l bilan zichlash;
–
bug‘ bilan zichlash.
–
Zichlash usuliga qarab qozonning 1 m
3
qismiga to‘g‘ri keladigan 
xomashyoning miqdori 140–200 kg ni tashkil etadi.
Bir yillik o‘simliklarni pishirish jarayonlarining parametrlari 
xuddi yog‘ochni pishirish jarayoni kabi bo‘ladi. Ammo jarayondagi 
asosiy farqlar ishqorni kam sarf bo‘lishi va pishirish temperaturasiga 
nisbatan past bo‘lishida ko‘rinadi. Bir yillik o‘simliklarni davriy 
usulida pishirish bir bosqichli va ikki bosqichli bo‘ladi.
Bir bosqichli pishirish usulida qozonda quyidagi operatsiyalar 
ketma-ket bajariladi, min:
Yormani qozonga solish va ishqor eritmasi quyish 
45 – 60
Temperaturani 160–170
o
C gacha ko‘tarish (0,6–0,7 MPa) 
30
Ppishirishga ketgan vaqt 
80 – 210
Qozondagi bosimni atmosfera bosimigacha keltirish
45
Qozonni bo‘shatish 
15
Qozonda bir marta pishirish uchun ketgan vaqt: 315–360 minut.

---

35
Bir yillik o‘simliklarni ikki bosqichda pishirganda qozonda bir 
marta pishirishga ketgan vaqt kam bo‘ladi. Avval sechka 25 g/l 
ishqor bilan (gidromodul 7:1)da 100°C temperaturada 1,5–8 soat 
davomida shimdiriladi. Undan ortiqcha ishqoriy suyuqlik ajratiladi 
va yangisi quyiladi. Pishirish 160–175°C temperaturada 15–45 min 
davomida olib boriladi.