Selluloza ishlab chiqarish texnologiyasi

8.4. Selluloza tolalarini maydalaydigan tegirmonlar
Qisqa konusli 
Coflo 
tipidagi maydalagich tegirmon bilan bir 
qatorda, diskli tegirmonlar, hozirgi vaqtda asosiy maydalagich bo‘lib 
hisoblanadi. Diskli tegirmonlar (8.5-rasmda) odatiy ishlatib kelingan 
va ular konusli tegirmondan quyidagi ustunlikga ega:
– keng qo‘llanilishi (masalan, daraxt payrahasidan daraxt mas-
sasini ishlab chiqarish, selluloza va daraxt chiqindilarini mayda lash, 
selluloza va yarimsellulozalarni maydalash, sellulozani issiq holda 
maydalash va h.k.);
– o‘ta yuqori konsentratsiyaga ega bo‘lgan tolali yarimmah-
sulotlarni («quruq») maydalash;
– yuqori fizik – mexanik ko‘rsatkichli qog‘oz va karton olishda,
– massalarni maydalashda (15–25 % gacha) gidrodinamik sarfi-
ning kamayishi hisobiga, solishtirma elektr energiyasining pastligi;
– ekspluatatsiya qilishni va texnik tekshirishlarda qulayligi 
(garnituralarining tez almashinuvi).
Diskli tegirmonlar maydalash zonalarining soni va aylanayotgan 
maydalovchi yuzalariga qarab to‘rt guruhga bo‘linadi:
1) bir diskli tegirmonlar (maydalovchi yuzasining bittasi 
aylanadi, ikkinchisi aylanmaydi);
2) ikki diskli tegirmonlar (ikkala maydalovchi yuzalar bir-biriga 
qarama-qarshi yo‘nalishda aylanadi);
3) ikkita bir-biri bilan birlashtirilgan tegirmon (ikkita qimirla-
maydigan disklar orasiga ikkita maydalovchi yuza aylanadigan disk 
o‘rnatilgan);
4) ko‘p diskli tegirmonlar.
Bir diskli tegirmonlarga (keng tarqalgan variantlar) yarimmah-
sulot, nasos yoki vintlar (shnek) bilan, maydalovchi zonaning o‘rtasiga 
beriladi. Disklarning joylanishi ikki variantda bo‘lishi mumkin:
1) konsol (osilgan) holda;
2) ikki tayanch orasida.

---

59
Birinchi variantning kamchiligi – yuqori va pastki maydalagich 
zonalari orasidagi masofaning notekisligi (konsol qismining og‘irligi 
hisobiga valning egilishi.
Ikkinchi variantda bu kamchilik yo‘q. Lekin tegirmonning 
konstruksiyasi murakkab. Shuning uchun uni ishlatishda va 
ta’mirlashda biroz qiyinchiliklar tug‘iladi. Texnik imkoniyatiga 
ko‘ra, bitta diskli tegirmonlar universal hisoblanadi va texnologiya 
oqimining har xil joylarida qo‘llaniladi.
Ikki diskli tegirmonlar asosan payrahadan yog‘och massasini 
olishda qo‘llaniladi.
8.5-rasm.