Scientific progress volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 724
етиштирилаётган деҳқончилик маҳсулотларининг 60,0% яқинини ранг
-
баранг 
ишлаб чиқариш тизими шароитидаги лалми деҳқончиликка тўғри келади
[10-12]. 
Қашқадарё
вилоятида тарқалган лалми ерлардан фойдаланишни ташкил этиш 
тизимини кузатиш, таҳлил қилиш, бу тизимдаги камчилик ва нуқсонларни 
аниқлаш ҳамда келгусида ушбу нуқсонларни бартараф этиш учун зарурий 
тавсиялар бериш зарур бўлади
[13-15].
Ўтган асрнинг 60
-
йилларида ҳам лалми деҳқончилик, жумладан дончилик 
Ўзбекистонда асосан лалми ерларда ривожланган. Жумладан, Н.В.Карпов
, 
В.Н.Прошяков
ва бошқа бир қатор мутахассисларнинг берган маълумотларига 
қараганда, 1967 йилда битта Қашқадарё вилоятининг туманларида 366.1 минг га 
лалми ер майдонлари мавжуд бўлиб, унинг 327,3 минг га лалми экин
ерлари, 38,8 
минг га эса бўз ерлар ташкил этган. Вилоятнинг катта майдонларида давлат 
хўжаликларини ташкил этилиши, қолоқ жамоа хўжаликларини ҳам йирик давлат 
хўжаликларига айлантирилиши натижасида вилоятда ҳам дон етиштиришни бир 
жойга тўпланиши (концентрацияланиш) жараёни рўй берди
[16-18]. 
1-
расм. 
 
Ўзбекистон Республикаси ва Қашқадарё вилояти бўйича 
кейинги 50 йил ичида (1970
-
2019 йй) лалми майдонларининг ўзгариш 
динамикаси
 
Бу ҳолат ўз навбатида далаларни ишлаш ва ҳосилни йиғиштиришда юқори 
меҳнат унумдорлигига эга ҳамда қудратли тракторлар ва машиналардан 
фойдаланиш имкониятини яратади
[19-21]
. Юқоридаги илмий манбалар 
кўрсатадики, 
1967 
йилда 
лалми 
деҳқончиликка 
асосланган 
жамоа 
хўжаликларининг ўртача ўлчамлари вилоятда 1000,0 га, давлат хўжаликлариники 
эса бундан 5
-
6 баробар йирик бўлган
[22-24]
. Аммо ушбу лалми ерлардан 
фойдаланиш даражаси баъзи объектив ва субъектив сабабларга кўра ўтган 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3