Scientific progress volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 381
Shuningdek, 1776 yilda Boburiylardan Ajit Sing Jayd Bahodur buyrugʻi bilan Hayotali 
tomonidan koʻpaytirilgan “Devoni Bobur podshoh” Londondagi Britaniya muzey 
kutubxonasida, Oʻzbekiston Fanlar akademiyasining Alisher Navoiy nomidagi adabiyot 
muzeyi f
ondida “Bobur devoni”ning Toshkent nusxasi saqlanyapti.
[1] 
Natija
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoevning tashabbusi bilan boy tarixiy merosimiz, 
ulugʻ ajdodlarimiz hayoti va
faoliyatini teran oʻrganishga eʼtibor va qiziqish kuchayib 
borayotgan shu kunlarda ushbu asarning oradan yigirma ikki yil oʻtib “Maʼnaviyat” 
nashriyoti tomonidan ikkinchi nashri amalga oshirilgani alohida eʼtiborga loyiqdir.
Tarix haqiqatini avlodlar ongi
ga singdirishning eng taʼsirchan usuli uni badiiy asarlar 
tiliga koʻchirmoqdir. Zero, chinakam badiiyat namunasi oʻtmish voqeligini 
oʻquvchining nainki ongiga olib kiradi, balki bir vaqtning oʻzida qalbining tub
-tubiga 
joylaydi. Dunyoda bizning xalqimiz darajasida muazzam tarixga, jahon tamadduniga 
beqiyos hissa qoʻshgan buyuk mutafakkirlarga boy millatlar koʻp emas. Binobarin, 
shonli tariximizni, benazir ajdodlarimizning ibratga loyiq hayot yoʻlini badiiy asarlar 
orqali avlodlar maʼnaviy mulkiga aylantiris
h yozuvchi va shoirlarimiz oldida turgan 
dolzarb vazifalardandir. Taniqli adib Xayriddin Sultonning “Boburiynoma” asari ana 
shu maqsadga xizmat qilishi jihatidan muhim ahamiyatga ega. Zahiriddin Bobur 
siymosiga bolalikdan mehr qoʻygan, “Tole yoʻqki…” ruboiysini maktabda oʻqib yurgan 
kezlaridayoq qalbiyu shuuriga joylagan, mashhur “Boburnoma”ni qayta
-qayta mutolaa 
etishni odatga aylantirib, bundan koʻngli cheksiz lazzat tuygan adib mazkur asarigacha 
ham badiiy nasrda bu ulugʻ shaxs hayotini yoritish yuzasida
n boy ijodiy tajriba 
toʻplagani maʼlum. “Oy botgan pallada”, “Panoh” hikoyalari, “Tavba”, “Boburning 
tushlari” badialari va nihoyat, “Saodat sohili” qissasi “Boburiynoma” maʼrifiy romani 
yaratilishida adabiy-
estetik zamin vazifasini oʻtagan.
Xulosa
Darhaqiqat, 
Bobur va uning ajdodlari bilan bogʻliq hali ochilmay qolayotgan 
masalalar, ularga tegishli tarixiy dalillar oz emas. Boburiylarning moddiy merosi 
sanalgan “Bobur devonining” esa qaytarilgani xalqimiz uchun ajoyib sovgʻa boʻldi. 
Boburning avlodlariga 
qoldirgan boy va bebaho merosi Markaziy Osiyo, hind, afgʻon 
xalqlari oʻrtasidagi uzviy halqa boʻlib keldi va bundan keyin ham shunday boʻlib qoladi.
X
alqlar o‘rtasidagi ma'naviy
-ma'rifiy, ilm-fan sohasidagi yaqinlik buyuk ajdodlar 
qurdirgan imoratlarda ham 
o‘z aksini topgan. Xususan, Dehlidagi Humoyun maqbarasi, 
“Qizil qal'a”, “Ko‘hna qal'a”, Agradagi “Toj Mahal” va Akbarshoh maqbarasi kabi 
majmualar Hindiston va O‘zbekiston umumiy tarixi, madan
iy an'analari haqida 
so‘zlaydi. 
Qayd etish darkor, zamonaviy Pokiston hududida ham Boburiylar tomonidan 
qurilgan 10 dan ortiq mashhur inshoot saqlanib qolgan. Jumladan, Shohjahon davrida 
qurilgan Akbar saroyi, Avrangzeb hukmronligi davrida Lahorda qad ko‘targan 
Badshoxi Masjidi boburiylar salohiyatidan darak beradi. Xususan, 1673 yilda qurilgan 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3