Scientific progress volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 352
O‘
ZBEK VA INGLIZ TILLARIDA SIYOSIY EVFEMIZMLARNING QIYOSIY 
TAHLILI 
 
Zokhida Sharobidinovna Tursinova 
Head of Languages -2 Department, Al-Bukhari University 
 
ANNOTATSIYA 
Bugungi maqolada evfemizm nima, shuningdek, uning kelib chiqishi va 
ishlatilishi xaqida fiklar 
o‘rganiladi.
So‘
z evfemizm sifatida ishlashi uchun uning talqini 
tinglovchiga nisbatan noaniq bo‘
lib qolishi kerak. Ular buni so'zma-so'z yoki evfemik 
tarzda talqin qiladilar. 
Evfemizmning qo‘
llanish doirasi kengaygan sari u evfemizmdan 
ko‘ra asl atamaning sinonimiga o‘
xshaydi.
Ushbu maqolani maqsadi sifatida siyosiy 
evfemizmlarning eng samarali va keng tarqalgan shakllarini, shuningdek terminologik 
o‘zgarishlarning o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlash uchun
, siyosiy evfemizmlarning 
tarkibiy shakllari
o‘zbek va ingliz tillarida tahlil qilindi. 
Kalit so‘zlar:
siyosiy evfemizmlar, 
yashirin ma’no, yo‘nalish, 
yaxshi nutq, 
majoziy taqqoslashlar
, metafora, ma’nodosh iboralar.
 
 
Kirish qismi :
Til inson aloqasining asosiy vositasi ekan, u darhol jamiyatdagi 
barcha o
‘
zgarishlarga javob beradi. Siyosiy sohada, ijtimoiy hayotning istalgan 
sohasida bo'lgani kabi, muloqot juda muhim rol o'ynaydi. Siyosiy nutqda, siyosatchilar, 
jamiyatning e'tiborini jalb qilishga, jamiyatni bitta siyosiy kuchni 
qo‘
llab-quvvatlash 
u
chun yo'naltirilganligi muhim o‘
rinni egallaydi. Shu bilan birga, siyosiy 
ko‘
rsatkichlarning matni samarali, yashirin bir l
ahzalar va jamiyatni to‘g'ri yo‘nalishda 
o‘
ylashga moyilligi juda muhimdir. Shuning uchun siyosatchilar yoqimsiz jamoat 
hodisalarini 
yashiradigan 
va 
aniqlikni 
bezashadigan 
leksik 
bo‘
linmalardan
foydalanishga murojaat qilishadi. Ushbu leksik birliklarga evfemizm deb ataladi.
Evfemizmlardan foydalanish kundalik hayotda mavjud. Masalan, ishdan
b
o‘
shatishlar (dismissal)
yuz berganda, siz “
ishchi kuchini strategik qisqartirish 
(strategic reduction of the workforce) 
” haqida eshitasiz. Agar yonilg’
i narxining
ko‘tarilishi bo‘lsa, hukumat “yoqilg’i narxiga tuzatish
(gasoline price correction)
”
kiritilganligini aytmoqda. Ijtimoiy haqiqatlarni yashiradigan atamalar dunyoga kirib 
k
elayotganligini anglatadigan ba’
zi bir turli xi
l tushunchalarni uchratasiz. Ta’
sirli, 
nomuvofiq yoki yomon so‘
zlarni keltirib chiqaradigan va 
sizning so‘
z boyligingizni 
evfemistik atamalar bilan to‘ldiradigan so‘zlar, siz o‘
zingiz ifoda etayotgan narsalardan 
xabardor bo‘lmasdan ham ko‘
p marta ishlatasiz. 
Evfemizm bu - yunon tilida yaxshi nutq - bu nomaqb
ul, johil, qo‘pol bo‘
lgan 
so‘zlarni 
sino
nim bo‘
lgan boshqa 
til birligi o‘
rniga ishlatiladigan ibora yoki 
ifodalangan tushinchalardir;

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3