Scientific progress volume ǀ issue ǀ

Sinonim:
Barsh [arabcha. 
-afyun, bang, bangidevona]; 
Omonim:
Bangidevona-
bangilik kasaliga duchor bo’lgan shaxs, narkoman, 
nashavand (kam qo’llaniladigan so’z). Masalan, “Isfandiyor Madrayimxon emas, bu 
bangidevonadan har 
narsa kutsa bo’ladi.”
S.Siyoyev, Avaz 
4
www.lex.uz 
5
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020
-yil 10-apreldagi PQ-4670-son qarori
, 
www.lex.uz

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 217
Botanikada
: Ituzumdoshlar sinfiga mansub bir yillik zaharli o’simlik.
Ituzumning 
pishmagan mevasi va yer ustki qismi tarkibida glikoalkaloidlar, vitaminlar, organik 
kislotalar, oshlovchi va boshqa moddalar bor. 
Tabobatda:
O’simlik bargi spazmalitik dori sifatida qorin sanchiqlarida 
mingdevona barglari bilan birga astmaga qarshi qo’llaniladigan sigaret (astmotin) 
tarkibiga qo’shiladi. Asosan, skopolamin gidrobromin (0,5–1 ml) ampula ko’rinishida 
ishlab chiqariladi. Aeron tabletkasi tarkibida skopolamin va giossiamin bor. Tabletka 
(0,0005g) 
qusishga 
qarshi 
qo’llanadi.
Adabiyotda:
1) Adonis, angishvonagul, bangidevona, belladonna, issiriq, kuchala, 
marvaridgul, mingbosh, mingdevona va boshqalar shunday zaharli dorivo
r o’simliklar 
jumlasidandir. Shuning uchun o’simliklarni og’izga olmaslik, shuningdek ularni yig’ib 
olayotgan paytda qo’lni ko’zga urmaslik kerak. O’simliklarni yig’ib olgandan keyin 
qo’lni yaxshilab yuvish lozim.
6
2) Mirvali bangining ko’magida aravadan 
z
ambilg’altakni tushirib oladilar.
Qodiriy, Mirvonlik Mallavoy. 
Bargizub-
[forscha- 
.] o’zlashtirilgan so’z.
Sinonim:
bargizo’t (qo’shma so’z, qo’shib yoziladi), baqayaproq (qo’shma so’z, 
qo’shib yoziladi, sof o’zbekcha so’zlardan yasalgan)
Botanikada:
Yirik bargli kalta poyali, gullari mayda ko’p yillik o’t va uning xalq 
tabobatida ishlatiladigan bargi. Uning barglari nashtarsimon, tekis qirrali, gullari mayda, 
ko’rimsiz bo’lib, bargsiz poyaning uchida boshoqsimon to’pgul hosil qiladi.
7
Bargizub 
ikki
xil, ya’ni
katta-
kichik bo’ladi. Kattasining barglari
yirikroq, kichigining barglari 
maydaroq bo’ladi. Bargizubni eng foydali xili kattasidir.
Tabobatda:
Bargizub 
qon ketishini to’xtatadi, quritilgan holda esa achishtirishlik 
xususiyatini yo’qotadi. Shu sa
babli eski, yangi yaralarni bitirishga foyda qiladi va bu 
jihatdan undan yaxshi dori yo’q. Barguzub issiq shishlar va olovdan kuygan joylarga, 
uchuqqa, quloq osti shishlariga foyda qiladi. Bargizub barglarining shirasini og’rig’iga 
qarshi tomizilsa, og’riqni bosadi, ildizi chaynalsa yoki qaynatmasi bilan og’iz chayilsa, 
tish og’rig’ini to’xtatadi. Barglarini suvi og’iz chaqalanishini davolaydi. Barguzub 
ichaklardagi yaralarga va safroli ich ketishlariga foyda qiladi.