Science and education in the modern world

 
К
ІРІСПЕ
 
Назарбаев Зияткерлік мектептері жүйесінде география пәні барлық сыныптарда 
қазақ тілінде жүргізіледі. Оқушылардың бойында әлемге деген көзқарасты, жер беті 
табиғаты, дүниежүзі халықтары мен олардың шаруашылығы туралы түсінікті 
қалыптастыру, географиялық сауаттылықты арттыру және зерттеушілік, қарым-

---

SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD: 
CHALLENGES OF THE XXI CENTURY" 
NUR-SULTAN, KAZAKHSTAN, SEPTEMBER 2021 
19 
қатынастық дағдыларын дамыту - география ғылымының негізгі мақсаттарының бірі болып 
табылады. 
 
Бүгінгі заман талабы кез келген жас жеткіншектің еңбек нарығында бәсекеге 
қабілетті болуын талап етуде. Ол үшін мектепте оқушы тек қана білім нәрімен сусындамай, 
ынталы, жігерлі болып, кез келген істі бастап кете алуы және шығармашыл ойлап, 
бейстандартты шешім таба алу дағдыларының қалыптасуына жағдай жасау керек. 
Мектептегі кіріктірілген білім беру бағдарламасы аясында оқушылар Блум 
таксономиясындағы барлық дағдылар бойынша тапсырмалар орындап, сабақ барысында 
алған білімдерін өмірде қолдануға, алған білімдерді саралап, талдауға, жинақтап, бағасын 
беруге дағдыланады. Осы дағдыларды дамыту барысында, оқушылардың ойлау өрісінің кең 
болуына, өз бетінше жұмыс жасай алуына осы концептуалды карта (concept maps) өз 
септігін тигізеді.
Зерттеу жұмысы барысы 
География сабағы барысында оқушылардың кейбір тақырыптарды бір-бірімен 
байланыстыра алмайтынын және табиғат құбылыстарын толық сипаттап, оның себеп-
салдарын анықтап, бірнеше ақпараттан бір шешім шығарып, ойын жүйелі жеткізуде 
қиналатынын аңғардым. Осы мәселенің себебін анықтау үшін сауалнама жүргізілді.
Сауалнамаға 7, 8-ші сынып оқушылары қатысты. Сауалнамада оқушылардан география 
пәнінде қай бағытта жұмыс жасау қызықты екені, тапсырманың деңгейі және оның 
орындалуы туралы көзқарастары сұралды. Нәтижесінде оқушылардың басым көпшілігі 
тапсырмалардың бір-бірімен байланысы болмайтынын, сол себепті қызықсыз болып, келесі 
сабақта ұмытылатынын және тапсырмаларды басқа пәндермен байланыстыру, мысалы 
ағылшын тіліндегі listening дағдысын географиядағы тапсырма арқылы дамыту қызықты 
екенін атап өтті.
Осы мәселені шешу жолында дүниежүзі тарихы пәнінен сабақ беретін әріптесім 
Досимова Асель Оралбайқызы жүргізген «Дүниежүзі тарихы сабағында концептуалды 
картаны қолдану» атты шеберлік сабағы өз септігін тигізді. Әріптесім өз тәжірибесімен 
бөлісе отырып, концептуалды картаны қолданудың тиімділігін көрсетті. Нәтижесінде 
география сабағында концептуалды картаны қолданып, осы әдіске тәжірибе жүргізуді 
ұйғардым. Концептуалды картаны құрастыру барысында әріптесім өз тәжірибесімен 
бөлісіп, үнемі бағыт-бағдар беріп жетелеп отырды.