Сборник тезисов «Ипак ва зираворлар»

 
References: 
1. Honey M. Ecotourism and Sustainable Development: Who Owns Paradise? 
Island Press, Washington, D.C., USA, 1999. 
2. Kekushev V.P. Fundamentals of Management and other eco-tourism: 
Textbook. - M.: MNEPU 2001. 
3. Klancnik R. International Tourism up by 5,5% to 808 million Arrivals in 
2005// News Releases, WTO Press and Communications Department. - Madrid. - 24 
January 2006. 
4. Yegorenkov LI Environmental tourism and service. Textbook. M.: Finance 
and Statistics, 2003. 
5. http://www.ecotourism.org. 

---

53 
Djabbarov I.G. 
“Turizm” fakulteti oʻqituvchisi, 
Buxoro davlat universiteti
XIZMATLAR SIFATINI OSHIRISH MEHMONXONA KORXONASINING 
RAQOBATBARDOSHLIGINI OSHIRUVCHI VOSITA SIFATIDA 
 
Mehmonxona industriyasining rivojlantirilishi turli maqsadga koʻra barpo 
etilgan joylashtirish vositalari xizmatlari koʻlami va turini kengaytirishga qaratilgan. 
Bu kabi yoʻnalishlarni rivojlantirish mehmonxona biznesi vakillari oʻz oldiga 
qoʻygan muyyan maqsad va vazifalari natijasi hisoblanadi: koʻrsatilinadigan 
xizmatlar raqobatbardoshligi darajasini oshirish, doimiy mijozlar ma’lumotlar 
omborini yurutish [1].
Bu yerda eng muhim jabha maqsadli mijozlarning kutishlarini oqlaydigan, 
hattoki ortigʻi bilan qondiradigan xizmatlarni taklif etish hisoblanadi. Xaridor doim 
xizmatning narxi va sifatining muayyan muvofiqligigiga erishishga harakat qiladi. 
Shuni qayd etish lozimki, xizmatlar xaridori, tovarlar xaridoriga qaraganda 
narxlarning yuqoriligidan kamdan kam hollarda shikoyat qiladi. Agar xaridor tovar 
narxini oshirilgan deb topganda, u bu tovar yoki xizmatni xarid qilmasdam ketib 
qoladi. Xizmatdan qoniqmaslik, oʻz navbatida bozor ulushidagi yoʻqotishlarga olib 
keladi. Aynan shuning uchun xizmatlar ishlab chiqaruvchilar imkoni boricha 
oʻzlarining maqsadli mijozlari ehtiyojlari va kutishlarini yuqori aniqlikda oydinlik 
kiritishlari kerak [2]. 
Xizmatlar bozorining ochiqlik darajasining ortishi va mehmonxona korxonalari 
orasida raqobatning keskinlashuvi ular oldiga xizmatlar sifati va mijozlar koʻz 
oʻngida xizmatlar jozibadorligini doimiy oshirib borish vazifalarini qoʻymoqda. 
Iste’mol va xaridorlarni oʻzgartirayotgan omillar sifatni oshirish masalalarini oldingi 
planga chiqarmoqda. Sifat deganda iste’molchiga qoniqish hissini paydo qiluvchi 
yoki kamchiliklarning boʻlmasligi, mijozda qoniqish holatini kuchaytiruvchi 
xizmatning xossa va xarakterli xususiyatlari tushuniladi. 
Demak, sifat – bu, eng avvalo, xizmatdan qoniqish hissi, sifatli xizmat esa – 
bu mehmon talablariga javob beradigan xizmatdir. Sifat darajasi, oʻz navbatida 
mijozning mehmondorchilik tashkilotlarida real va xohlangan xizmat koʻrsatish 
borasidagi ta’assurotlarining qanchalik muvofiq kelish darajasidan kelib chiqadi [3]. 
Mehmonxona korxonalari uchun potensial mijoz sifat deganda nimani tushunishi hal 
qiluvchi rol oʻynaydi, yoki ular uchun iste’molchilarning qiyofasi muhim 
hisoblanadi.
Iste’molchi xizmat sifatini baholashda unga koʻrsatilgan xizmatni, oʻzi olishni 
xohlagani bilan taqqoslaydi. Kutiladigan xizmat kutiladigan sifatni namoyon etadi va 
iste’molchilarning individual norma va istaklari, kutganlari haqida obyektiv 
ta’assurotlar yoki boshqa chogʻishtirish standartlari bilan bogʻlanishi mumkin. 
Sifat bahosi shu kabi xizmatlarni ishlab chiqaruvchilarga murojaat etish, xizmat 
haqida bilish, bozor kommunikatsiyalari (reklama e’lonlari, OAV, kataloglar, 
iste’molchining shaxsiy istagi va ishlab chiqaruvchining obroʻyiga bogʻliq boʻladi. 
Iste’mol qilinayotgan xizmat his etiluvchi sifat sifatida saralangan idrok qilish, 
moslashish hamda idrok qilinayotganlarni tuzatuvchi ta’sirlariga boʻysungan [4]. 

---

54 
Oxirgi yillarda Oʻzbekistonga tashrif buyuruvchi xorijiy sayyohlar soni ortib 
bormoqda hamda mahalliy sayyohlar uchun “Ozbekiston boʻylab sayyohat qil” 
hamda “Buxoro boʻylab sayohat qil” dasturi asosida tashkil etilib kelinayotgan 
sayohat aksiyalarining amaliyotga tadbiq etilishi iqtisodiyotning mehmonxona sohasi 
vakillari uchun mavsumsiz paytlarda ham oʻrinlarni band qilish imkonini bermoqda. 
Bunday holat mehmonxnona korxonalari orasida raqobatning bir muncha 
kuchayishiga sabab boʻlmoqda, bu esa oʻz navbatida raqobatdagi ustunlikka 
erishishga istakni kuchaytirib xizmatlar sifatini yaxshilashga muhim turtki 
boʻlmoqda. Milliy mehmonxona xizmatlari bozorida xizmatlar assortimenti va narx 
siyosati mos ravishda bir xil boʻlganligi uchun, raqobatdagi bosh ustunlik bu raqib 
mehmonxonalarga qaraganda ancha yuqori darajadagi sifatli xizmatni taqdim etish 
hisoblanadi.
Mehmonxona xoʻjaligi korxonalarining raqobatbardoshligiga sifatning ta’sir 
etishining koʻrinishi 1-rasmda koʻrsatilgan.