Сборник тезисов «Ипак ва зираворлар»

1-қатлам безак сифатида хизмат қилади ва инсонларни эстетик руҳда 
тарбиялайди. Масалан, бош тарзидаги пештоқнинг икки ёнига гулдаста 
ишланган. Мадраса пештоқида Ялангтўш Баҳодирни улуғловчи шеърлар 
битилган. 
Тоқига муҳандис берганда орой 
Осмон бармоқ тишлаб деди; ”Янги ой” 
Ялангтўш Баҳодир қўйган чун асос, 
“Ялангтўш Баҳодир”-тарихига мос. 
Пештоқ ичкарисига кошинкори безак орасида қора зоминли кошингга оқ 
ҳарфлар билан “Меъмор Абдужаббор Исфаҳоний” номи ёзилган.Мусаввири 
машҳур Муҳаммад Аваз бўлган. 
Мадраса пештоқи симметрик қилиб рамзий нақшлар билан безатилган, 
қизғиш-зарҳал Шер нозик оҳуни қувиб кетаётгани тасвирланган. Қуёш эса 
зарҳал ёғду билан ҳошияланган, улар атрофига нақшу нигорлар тасвирланган. 
Ислимий нақшлар она табиат, табиатнинг гўзаллиги, ноз-неъматлар 
диёри эканлигини, тўлқинсимон ислимий нақш ҳаётнинг нотекислигини, 
ойнинг ўн беши ёруғ бўлса, ўн беши қоронғу эканлигини билдиради. Буларда 
ҳикмат аломатлари бордир. Инсоннинг куни ва туни, вақт ўтишини яъни умр 
ўтишини, инсон ҳар бир дақиқани ғанимат билишини рамзий англатса,оқ 
гуллар орқали табиатни покиза сақлашга, инсон қалбини эса покликка 
ундайди. 
Яшил ранг ислом дини эътиқоди, иймон бутунлиги, валийлик рамзи, 
тинчлик, ёмон кўздан асраш рамзи эканлигини уқтиради. 
2-қатлам инсонларни зиё орқали руҳий покликка ҳамда комиллик 
даражасига етиш мумкинлиги ҳақида ғоя беради. 

---

312 
Масалан, йўлбарс танасини эса эпчиллик билан борлиққа ақл-заковати 
етадиган ҳайвон рамзида олинади. Аслида, дунёда йўлбарс танали шер йўқ. 
Шерсимон йўлбарсни инсон образида акс эттирган. Қуёш нурларини зиё яъни 
илм рамзида,оҳу боласини эса руҳий поклик ўрнида тасвирлаган. Намоёни эса 
энг юқорида яшил ва олтин рангда безалган. Намоён комиллик даражаси 
рамзида ишлатилганлиги, инсон зиё (илм) орқали покликка эришади, руҳий 
поклик орқали эса комиллик даражасига эришади деган фалсафий ғояни илгари 
суради. Олтин нурларини шерда қуёшда, ислимий нақшда ва намоёнда кўриш 
мумкин. Бу билан инсон зиё орқали оламни 
билади ва халқига зиё тарқатади деган фикр 
англанади. 
Шердор 
мадрасаси 
пештоқидаги 
безакларни нақш тили билан ўқисак “Инсон 
умри давомида зиё орқали руҳий покликка 
эришади, сўнгра комиллик даражасига 
етади”, деган фалсафий ғоя илгари 
сурилган.