Сборник тезисов «Ипак ва зираворлар»

шаҳарнинг 118 та тарихий обидалар БМТнинг илм-фан ва маданият 
ишлари буйича ташкилоти ЮНЕСКОнинг Бутунжахон маданий мерос 
руйхатига киритилган ва давлат мухофазасига олинган. 

---

131 
Вилоятдаги барча меҳмонхона ва туристик ташкилотларда қўшимча 
хизмат турлари мавжуд. Масалан, меҳмонхоналарда тунаётган ҳар бир сайёҳ 
учун унинг хохиш ва истакларига кўра шарқона ширинликлар, мева ва 
сабзавотлар, ҳунармандчилик маҳсулотлари, чой ва салқин ичимликлар тортиқ 
этилиши мумкин.
Бундан ташқари, айрим меҳмонхоналарда меҳмонлар учун овқатланиш, 
транспорт, ҳамроҳ-таржимонлик, конференц заллар, халқаро сўзлашувлар, 
намойиш дастурлари, сартарошхона, соғломлаштириш, жумладан, спа, 
чўмилиш ҳавзалари, сауна, массаж, тренажёр, велосипедлар ижараси, фито бар 
ва бошқа турдаги қўшимча хизмат турлари ривожланган.
Рақамларга 
эътибор 
берадлиган бўлсак 1995 йилда 
вилоят бўйича жами 5 та музей 
бўлган бўлса, 2015 йилга келиб 
музейлар сони 14 тани ташкил 
этмоқда.
Ҳозирги 
кунда 
“Бухоро 
Давлат 
бадиий-меъморчилик 
музей-курикхонаси” 
Республикадаги 
энг 
қадимий 
музейлардан бири булиб, у 1922 
йилда ташкил топган. Айни пайтда 
музей-курикхона 12 та филиаллардан иборат булиб, шуларнинг 8 таси Бухоро 
шахрида жойлашган. 
Ушбу музейларга ташриф буюрувчилар сони ҳам сезиларли ортганлигини 
кузатиб, 2015 йил бўйича 1325.6 минг кишини ташкил этганлигини кшриш 
мумкин. Ушбу кўрсаткичдан Бухоро шаҳри (тарихий обидалар кўплиги боис) 
ва Когон туман (ислом дуёсида буюк авлиё ва пешволар, мисол учун 
Боҳовуддин 
Нақшбанд, 
Мир 
Кулол 
зиёратгоҳлари 
ва 
“Жайрон” 
қўриқхонасининг катта қисми жойлашганлиги) ининг ҳиссаси энг кўп 
ҳисобланади.
Туризм соҳасида алоҳида ўринга эга бўлган, аммо баъзи мутахассилар 

---

132 
томонидан соғлиқни сақлаш тизими соҳаси кирувчи санатория ва курортлар 
хизмати ҳам мавжуд бўлиб, Республикамизда саноқли ҳисобланган (Бухоро 
вилоятида 2 та) саноториядан биттаси Бухоро шаҳри ҳудудида жойлашган 
бўлиб, 2015 йил давомида жами 1895.2 млн сўмлик хизмат кўрсатилган.Ўтган 
беш йиллик билан таққослайдиган бўлсак қарийб 5 маротаба ошганлигини 
кузатиш мумкин. Маълумот учун 2010 йилда ушбу миқдор 371.9 млн сўмни 
ташкил қилган.
Экскурсия ва саёҳатларда 2010 йилда 1529.9 млн сўмни ташкил қилиб, 
2015 йилда 1411.3 млн сўмга етди. Ушбу сезиларли ўзгаришга олиб келган 
сабаблардан бири охирги йилларда сайёҳлик фирмаларининг сони сезиларли 
ошганлигини аниқроқ айтадиган бўлсак, охирги беш йилликда 20 дан ортиқ 
ташкилотларнинг очилганлигини айтиб ўтиш мумкин. 
Биз Бухоро шаҳрини Республикамизнинг бошқа ҳудудлари билан 
таққослаб ўргандик. Бухоро шаҳри тарихий обидалар сони бўйича 
республикада етакчи ҳисоблансада, чет эллик сайёлар сони бўйича 3 ўринда 
(Тошкент ш. ва Хоразм вилоятидан кейин) эканлигини кўриш мумкин. Бунинг 
устига 2014 йилда Бухоро шаҳрига ташриф буюрувчилар сони 2013 йилга 
қараганда қарийб 3 минг кишига камайганлигини кўриш мумкин. Ваҳоланки 
Ҳалқаро туризм ташкилотининг (UNWTO) Самарқанддаги 2010 йилги
конферененциясида “Ўзбекистон йилига 2 миллиондан ортиқ хорижий 
турисларни қабул қилиш салоҳиятига эга” эканлиги айтиб ўтилиб, ушбу соҳада 
имкиноятлар кўп эканлигини билдиради. Соҳани ривожлантириш бўйича кейс 
стадининг таклифлар қисмида таклиф бериб ўтилади. Ҳозирда фойдаланишга 
қабул қилинган “Бухоро-Тошкент” тезюрар поезднинг “Мароқанд-Бухоро” 
қисмидаги йўлни 800 млн. АҚШ долларига яқин маблағлар ҳисобига 
электрлаштирилиб йўлга қўйилганлигини алоҳида таъкидлаш лозим. Ушбу 
поезд ҳисобига Бухоро-Тошкент оралиғи поездда 3 соатдан ортиқроқ босиб 
ўтиш имконини берди. 
Ҳар йили ўтказиб келинаётган “Ипак ва зираворлар” фестивали 
ўтказилмоқда. Бу эса шаҳримиз нуфузини ортиши билан бир қаторда 
меҳмонхона, туристик фирмалар ва ҳунармандлар томонидан яратилаётган 
маҳсулотлар ва хизматларни кўпроқ реализация қилиниши имконини бермоқда. 
Мутахассислар маълумотига кўра Когон туманининг зиёратгоҳ 
жойларига ҳар йили ўртача миллионга яқин маҳаллий туристлар ташриф 
буюришади. Бу эса Бухородаги “Етти пир” зиёратгоғи жойлашган ҳудудларни 
келгусида туризм соҳасидаги имкониятлари катта эканлигини белгилаб беради. 
Минг киши 
2010 
201
1 
201
2 
201
3 
201
4 
Бухоро 
46,7 
58,3 
46,4 
62,5 
59,7 
Самарқанд 
17,6 
25,5 
30,8 
58,3 
27,5 
Хоразм 
104,2 
121,4 
121,
9 
114,
5 
114,6 
Тошкент ш. 
147,9 
155,1 
274,5 
267,3 
283,3 

---

133