Сборник научных трудов

« С Б О Р Н И К Н А У Ч Н Ы Х Т Р У Д О В »
Биология ва тиббиёт муаммолари, 2018, 3,1 (103) 139
ларда учраши 
ҳ
ам нисбатан кўпайган. Тад
қ
и
қ
от давомида бу касалликка хос мавсумийлик ани
қ
ланилмасдан, касал-
ликнинг йил давомида учраб туриши кузатилди. Катта ёшлиларда 
қ
уйидаги асоратлар ани
қ
ланилди: мия шиши, геми-
парез, кўзларнинг кўрмай 
қ
олиши, монопарез, инфекцион токсик шок, менингоэнцефалит.
НЕЙРОБРУЦЕЛЛЁЗ ФОНИДА КЕЧАДИГАН ЭНЦЕФАЛОПАТИЯЛАР ДИАГНОСТИКАСИ 
Хакимова С.З., Мамурова И.Н., Самиев А.С. 
Самар
қ
анд давлат тиббиёт институти 
Нейробруцеллез билан касалланишнинг тинимсиз ўсиб бориши, дунё бўйлаб глобал муаммолардан бири бўл-
мо
қ
да. Хар йили 450 тадан 750 тагача бруцеллёзнинг янги 
ҳ
олатлари 
қ
айд этилади, сўнгги ўн йилликда бруцеллёзнинг 
бирламчи сурункали турлари кўпайиб бормокда. Тад
қ
и
қ
от ма
қ
сади. Нейробруцеллёз билан хасталанган беморларда 
энцефалопатия кечишининг ўзига хослигини ўрганиш. Тад
қ
и
қ
от материали ва турлари. Бизнинг назоратимизда 68 та 
бемор бор эди, шулардан 1-гурух 38-та (56%) -дисциркулятор энцефалопатия ташхиси билан (ДЭ), 2-гурух эса - 30 та 
бемор (44%) - энцефалопатия белгилари бор эди ва сурункали бруцеллёз (СБ) билан. Барча беморларнинг анамнези 
ўрганилди. А
Қ
Б, 
қ
онда 
қ
анд микдори текширилди, УТТ ва бош мия МРТ текшириш усуллари ўтказилди. Натижалар ва 
уларнинг мухокамаси. ДЭда кўп учрайдиган синдромлардан бири - бош о
ғ
ри
қ
-80 % беморда кузатилди, сурункали 
бруцеллёз билан хасталанган беморларда эса бош о
ғ
ри
қ
кам учрайди (23%). 1-гурухдаги 35 бемор хотира (92%) ва 
эътибор (50%) пасайишига шикоят 
қ
илди, бундан таш
қ
ари 72,2% беморларда нарсаларни топиш 
қ
ийинлиги, нотаниш 
му
ҳ
итда мослашув 
қ
ийинлиги, муло
қ
отга киришиш 
қ
ийинлиги 
қ
узатилди. 2-гурух беморларида эса касаллик эмоцио-
нал лабиллик, 
қ
ўр
қ
ув, ва
ҳ
има 
ҳ
исси (45,8) ва депрессия (50%) 
ҳ
олати билан кечганлиги кузатилди. ДЭ билан хаста-
ланган беморларда 
қ
ўрув майдони бузилиши (74%) кузатилди. Ани
қ
моторика ва 
қ
ўлларда 
ҳ
аракатларнинг кетма-
кетлигини текширганда, ДЭ билан хасталанган беморларда СБга нисбатан 34% га яхшилиги ани
қ
ланди. ДЭ бор бемор-
лар клиник-неврологик текширилганда асаб сохасида майда ўчо
ғ
ли неврологик ўзгаришлар борлиги ани
қ
ланди: кон-
вергенция сустлиги, нистагм, лаб-бурун бурмаси текисланиши, рефлексларнинг фар
қ
ланиши Д≤S, ноани
қ
патологик 
рефлекслар, юриш фаолиятининг бузилиши, дизартрия. Бруциллёзли энцефалопатияларда эса сабабсиз депрессия 
ҳ
олатлари кузатилди. 1-гурухдаги беморларда интракраниал 
қ
он айланиши УТ текшируви ўтказилганда ўрта базал 
вена ўрта сегментида ва тў
ғ
ри синусда ўртача ЛСК–ДЭ билан хасталанган беморларда сезиларли ю
қ
ори кўрсаткичлар 
ани
қ
ланди. 2-гурухдаги беморларда эса бош миядан веноз 
қ
он о
қ
ими бузилиши белгилари 
қ
узатилди. МРТ-да ДЭ да 
таш
қ
и (субарахноидал бўшли
қ
лар кенгайиши) ва ички (
қ
оринчалар системаси кенгайиши) гидроцефалия белгилари, 
бош мия атрофияси ва лейкоареоз ани
қ
ланди. 2-гурух беморларида эса перифокал реактив шишлар 
қ
узатилди, бруц-
еллёз гуммаларида контраст модда йи
ғ
илиши натижасида гематоэнцефалик барьерда ўзгаришлар борлиги 
ани
қ
ланди. Хулоса. Ўтказилган текширишлар натижасида бруцеллёзли энцефалопатияси бор беморларда кўпрок эмо-
ционал ва инсомник ўзгаришлар кузатилади. Улар сабабсиз депрессия ва 
қ
ўр
қ
ув –ва
ҳ
има 
ҳ
исси кўринишида бўлади. 
Интракраниал веноз 
қ
он айланиши УТТ текширишда бош мияда веноз 
қ
он айланиши бузилиши кузатилади. УТТда-
перифокал реактив шиш ани
қ
ланади. Гематоенцефалик барьердаги ўзгаришлар эса, бруцеллёз гуммаларида контраст 
моддалар йи
ғ
илиши натижасида ани
қ
ланди.