Сборник научных трудов по материалам Международной научно-практической

 
203 
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
oʻzlashtirishga qaratilgan oʻquv adabiyoti yoki kompyuter texnologiyalariga asoslangan oʻqitish 
metodlaridan foydalanishga moʻljallangan oʻish vositasi. 
Multimedia- kompyuter uchun moʻljallangan tovush, video va turli animatsiya effektlari 
jamlanmasidan iborat texnik yoki dasturiy majmua. Tovush, video, animatsiyalarni “multimedia 
elementlari” - deyish mumkin. 
Multimedia texnologiyalari axborotning koʻpgina turlarini oʻzida integratsiyalaydi. Masalan: 
skanerdan olingan tasvirlar; 
yozib olingan ovoz, musiqiy effektlar va musiqa; 
d) murakkab videoeffektli videolar 
e) turli animatsiyalar 
Qolaversa, multimedion vositalarga qoʻshimcha qilib, proyektor, interaktiv doskani ham 
kiritish mumkin. 
Yana shu narsani taʼkidlash joizki, multimedia orqali olingan bilimlar kishi xotirasiga uzoq 
saqlanib, kerak paytda amaliyotda qoʻllash imkonini beradi. Umuman olganda, multimediani 
qoʻllash orqali quyidagi oʻqitish effektivligiga erishiladi: bilimlarni oʻzlashtirish majburan emas, 
balki oʻquvchi ixtiyori bilan amalga oshadi; multimedia oʻquvchi tomonidan xursandlik bilan qabul 
qilinadi, xursandlik esa oʻz navbatida uni oʻquv faniga munosabatini ijobiy tomonga oʻzgartiradi; 
oʻquvchini boshqalarga nisbatan oʻzini namoyon qilish imkoniyati paydo boʻladi; oʻquvchida oʻz 
faoliyatini baholash uchun yangi obyektiv mezon paydo boʻladi: kim koʻp bilsa va undan 
muvaffaqiyatli foydalana olsa, oʻsha yutib chiqadi; oʻz fantaziyalariga erk berish imkoniyati 
tugʻiladi, qoʻrquv hissi, boshqalarga jamoada sogʻlom raqobat va musobaqa muhiti tashkil topadi; 
fanlararo bogʻlanishni haqiqiy amalga oshirish imkoniyati tugʻiladi. 
Multimediali kitoblar- bitta axborot tashuvchi vositaga jamlangan (masalan, CD-ROM 
diskiga) matnli, ovozli, statik-dinamik va video tasvirli maʼlumotlardan tashkil topgan oʻquv kitobi 
dasturiy vosita. 
Flash- bu Web-designerning ijodkorlik quroli boʻlib, u shunday dasturki, uning yordamida 
turli prezentatsiyalar, kichik oʻyinlar, multimediali web sahifalar, dinamik saytlar va boshqa 
istalgan multimediali mahsulotlar tayyorlash mumkin. Flash yordamida yasalgan mahsulotlarning 
hajmi kichik boʻladi, shuning uchun ham unda tayyorlangan fayllarni web sahifalarga joylash yoki 
internet boʻylab joʻnatish juda qulay. 
Flashda asosan quyidagilar tayyorlanadi:multipikatsion rolik va multfilmlar; videoroliklar; 
oʻyinlar; prezentatsiyalar. 
Microsoft Power Point dasturi Windows qobigʻi ostida yaratilgan boʻlib, ushbu dastur 
prezentatsiyalar (taqdimot qilish, yaʼni tanishtirish) bilan ishlash uchun eng qulay boʻlgan dasturiy 
vositalardan biri hisoblanadi. Bu dastur orqali barcha koʻrgazmali qurollarni yaratish va baʼzi 
joylarda esa maʼlumotlar bazasi sifatida ham qoʻllash mumkin. Ayrim hollarda bu dasturlarni 
multimedia vositalaridan boshqarish va qoʻllab, namoyish etuvchi qurilmalarga yuborish 
vazifalarini ham bajarish mumkin. Dasturda ishlash uchun biz yangi boʻlgan asosiy tushunchalar 
bilan tanishaylik. 
Prezentatsiya - bu slaydlar va maxsus effektlar toʻplami boʻlib, ularni ekranda koʻrsatish, 
tarqatiladigan material, maʼruza rejasi va konspekt shaklida bitta faylda 
saqlanadi. 
Slayd - prezentatsiyaning alohida kadri boʻlib, matnni, sarlavhalarini 
grafik va diagrammalarni oʻz ichiga oladi. Power Point vositalari bilan 
barpo etilgan slaydlarni oq-qorarangli printerda chop etish yoki maxsus 
imkoniyatlari yordamida 35 millmetrli slaydlarni fotoplyonkalarda 
tayyorlash mumkin. 
Gipermedia kitoblar - multimedia kitoblarining takomillashgan 

---

BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI