|
Tayanch so‘zlar:
o‘quv – biluv motivlari,axborot – kommunikatsiya texnologiyalari, kasbiy
faoliyat, o‘quv materiallari.
Аннотация:
В основу данной статьи положены основные задачи информационно-
коммуникационных технологий при осуществлении информационно-методического
обеспечения учебного процесса, целевая направленность учебной деятельности младших
школьников, изучение естествознания в начальной школе на базе компьютерных средств. y
выделены возможности обучения.
Ключевые слова:
образовательные мотивы, информационные и коммуникационные
технологии, профессиональная деятельность, учебные материалы.
Annatation:
This article is based on the main tasks of information and communication
technologies in the implementation of information and methodological support of the educational
process, the target orientation of the educational activities of primary schoolchildren, the study of
natural science in elementary school on the basis of computer means. y highlighted learning
opportunities.
Keywords:
educational motives, information and communication technologies, professional
activities, teaching materials.
Bugungi kunda yoshlarni yuksak ma’naviyatli, ijtimoiy-siyosiy hayotda doimo o‘z mustaqil
fikriga ega, kasb-hunar mahoratini egallagan shaxs sifatida shakllantirish eng dolzarb, yurtimizning
BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI
162
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
bugungi va ertangi hayotini belgilab beruvchi muhim masala hisoblanadi. Shaxsni shakllantirish
keng qamrovli tushuncha hisoblanib, unda bevosita ta’lim va tarbiya masalalari ham o‘rin olgan.
O‘quvchilar jamoasini o‘rganib chiqish, ularning qiziqishlari, intilish va xohishlarini,
istaklarini inobatga olgan holda darslarni tashkil etish yoki o‘quvchilarning o‘quv–biluv faoliyatini
maqsadli yo‘naltirish bilan o‘quv materiallarini o‘zlashtirishning ta'minlanishini bugungi kun
maktab amaliyoti ko‘rsatmoqda. Ma'lumki, darslarni tashkil etish va dars davomida o‘quvchilarning
faolligini ta'minlash uchun avvalo o‘quvchilardagi o‘quv–biluv motivlarini inobatga olish yoki
ularning fanga bo‘lgan motivlarini shakllantirish zarur. Bunga asosiy sabab o‘quvchilardagi o‘quv –
biluv motivlari, umuman, motivlar faoliyatning tayanch asosini tashkil etishidadir.
Motivlar – didaktik jarayonining asosiy harakatlantiruvchi kuchidir. Harakatlantiruvchi
motivlarni o‘rganish, to‘g‘ri qo‘llash va uni to‘g‘ri yo‘naltira olish pedagogik faoliyat mazmunining
asosiy mohiyatini belgilaydi.
“O‘qituvchining milliy ma'naviyatini shakllantirishda boshlang‘ich ta’limning o‘rni”
mavzusiga bag‘ishlangan ilmiy maqolalar to‘plamida R.A.Mavlonova muallifligidagi “Shaxs
faoliyatida motivatsiyaning ahamiyati” mavzusidagi ilmiy maqolada motivatsiya shaxs faolligi,
hulqi va faoliyatini tartibga soluvchi muhim omil sifatida barcha insonlarda qiziqish uyg‘otishi
aytib o‘tiladi, shaxs faoliyatida motivatsiyaning ahamiyati ko‘rsatib beriladi [1]. Motivlar o‘qish –
bilish jarayonini boshqaradi, unga faollik kasb etish bilan bir qatorda ta’limning mazmun-
mohiyatini belgilab beradi. Shunday ekan, o‘quvchilarning ta’lim jarayonida har tomonlama
barkamol shaxs, yetuk malakali kadr sifatida shakllanishada o‘quv-biluv motivlari, umuman keng
qamrovli motivlar muhim ahamiyat kasb etadi.
Motivatsiya shaxs faolligi, xulqi va faoliyatini tartibga soluvchi muhim omildir. Chunki
insonning har xil xatti-harakatlari ostida ushbu xatti-harakatlarga undovchi asoslar, ularning
motivatsiyasi yotadi. Shuning uchun ta’lim jarayoniga faqatgina o‘quv – biluv motivlarigina emas,
barcha keng qamrovli motivlar o‘z ta'sir doirasi bilan ta'sir etib turadi.
Ta’lim jarayonida axborot – kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish zamon
talabidir. O‘qitishning zamonaviy usullari va axborot – kommunikatsiya texnologiyalarini
qo‘llamasdan turib, o‘qituvchi o‘z kasbiy faoliyatida samarali natijalarga erisha olmaydi. Ammo
bunda ta’limning maqsad va mazmuni, usul va vositalari hamda tashkiliy shakllarini to‘g‘ri tanlash
muhim ahamiyatga ega. Bilishning asosini amaliyot tashkil etadi. Axborot texnologiyalari esa ana
shu jihatdan ham o‘z ustunligiga ega. O‘rganilgan nazariy bilimlarning texnik vositalar asosida
amaliy jihatdan ham yoritib berish imkoniyatining mavjudligi o‘quvchilarning ta’lim jarayonida
yanada faol ishtirok etishini ta'minlaydi. Axborotni qabul qilish va o‘zlashtirish, ikki tomonlama
muloqot (o‘qituvchi va o‘quvchi, o‘quvchi va o‘quvchi o‘rtasida)ni samarali tashkil etish
o‘quvchilar faolligining yuqori bo‘lishini talab etadi. O‘quv-tarbiya jarayonida axborot-metodik
ta’minotini amalga oshirishda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarning bajaradigan asosiy
vazifasi - ikki tomonlama muloqotni ta'minlashdir. Teskari aloqasiz, o‘qituvchi va o‘quvchi
orasidagi doimiy muloqotsiz o‘qitish mumkin emas. Bu jarayonning samarali tashkil etilishida
o‘quv-biluv motivlari alohida o‘rin kasb etadi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari esa o‘z navbatida motivlarni yuzaga keltiruvchi
eng muhim omillardan biridir. Chunki, axborotlarning jamlanganligi, ko‘rgazmaliligi, ya'ni turli xil
taqdim etish imkoniyatlariiing mavjudligi, animatsiyalardan foydalanish, ta’lim-tarbiya
oluvchilarning yoshi va fiziologik xususiyatlariga mos axborotlarni taqdim etib borish
o‘quvchilarda ta’limga bo‘lgan qiziqishni va bilim olishga bo‘lgan ichki harakatlantiruvchi
kuchlar(motiv)ni yuzaga keltiradi. Bu borada olib boriladigan ishlar mazmuni motivni o‘stirishga,
uni qo‘ya bilishni o‘rgatishdan iborat. Darsni axborot – kommunikatsiya texnologiyalari asosida
o‘qitish o‘qituvchi va ta’lim oluvchilar ishini ancha osonlashtiradi.
Xususan, boshlang‘ich sinflarda fanlarni kompyuter vositalari asosida o‘qitish quyidagi
imkoniyatlarni yaratadi:
- o‘qituvchini takrorlanuvchi mehnatdan xalos etadi va uning vaqtini tejaydi;
BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI
Do'stlaringiz bilan baham: |
