Сборник докладов республиканской научно-технической конференции значение информационно-коммуникационных


UCH O’LCHOVLI MODELLASHTIRISH KARKAZ USULI



Download 7,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet104/267
Sana14.07.2022
Hajmi7,55 Mb.
#795134
TuriСборник
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   267
Bog'liq
Maqola

UCH O’LCHOVLI MODELLASHTIRISH KARKAZ USULI 
S.K. Kurbanov 
(
assistant,
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU

Uch o’lchovli modellashtirish asoslarini ko’rib chiqadigan bo’lsak, eng 
avvalo uning usullari haqida tushunchaga ega bo’lishimiz talab etiladi. Mazkur 
ma’ruzada uch o’lchovli modellashtirishning usullari haqida fikr yuritilgan. 
Karkazli modellashtirishning xususiyati shundaki, u birinchi darajali 
geometrik elementlardan - chiziqlar va qirralardan iborat bo’ladi. Karkazli 
modellar ko'p qirrali bo'lgan ob'ektlarni, ya'ni tekis yuzalar bilan chegaralangan 
ixtiyoriy shakldagi yopiq ko'p qirrali obyektlarni yoki ma'lum pozitsiyalarda 
o'rnatiladigan jismlarni harakatlantirish natijasida olingan narsalarni aniqlash 
uchun foydalaniladi. 3D model bu holda, ko'p qirrali obyekt uchlarining 
koordinatalari, ular orasidagi bog'lanishlarni, ya'ni qirralarni ko'rsatib beradi. 
1-rasmda eng sodda primitivlardan hisoblangan kubning karkazli modeli va 
sakkizta uchi koordinatalari ro'yxati ko'rsatilgan, ularning orasidagi bog'lanishlar 
ikkita gorizontal va to'rtta vertikal qirralarni belgilash bilan belgilanadi. 
1-rasm. Kub uchlari koordinatalari bilan aks ettirilgan karkazli modeli 
Eng ko’p tarqalgan karkazli modellashtirish – instrumentlar trayektoriyasini 
aks ettirish, detallarni oddiy ishlov berish operatsiyalarini bajarish kabi 
jarayonlarda foydalaniladi. Masalan, 2,5 yoki 3 o'qda frezalash. 2,5-o'qning 
kontseptsiyasi shundaki, oddiyroq tizimlar faqat doimiy ko’ndalang kesim bilan 
shakllarni modellashtirishlari mumkin. Bunday shakllar ikki yarim geometriya deb 
ataladigan tushunchaga tegishli (2,5 o'lchovli geometriya). Karkazli modelning 
noaniq talqini uning asosiy kamchiliklaridan biridir. Masalan, 1-rasmdagi kubning 
uch o'lchovli tasviri. Ushbu rasmdagi kubni ikki xil ko’rinishda yuqori yoki pastki 
ko'rinish sifatida talqin qilish mumkin (2a-rasm). Yoki piramidaning uch 
tomonlama ko’rinishini talqin qilish mumkin (2b-rasm) 
a) 


219 
b) 
c) 
2-rasm. Karkazli modelni talqin qilishda noaniqliklar: a - kubni 2 xil ko’rinishda talqin 
etilishi, b - piramidani perspektiv va 3 xil ko’rinishi (to’g’ridan, yuqoridan va o’ngdan), c – 
aylana qirrali obyekt 
Karkazli modellarini qayta ishlashda yashirin chiziqlarni olib tashlash 
operatsiyalari odatda faqat qo'lda muvaffaqiyatli bajarilishi mumkin, chunki ba'zi 
ko'rinishda ko'rinmaydigan chiziqlar boshqa ko'rinishda ko'rinadi. Egri qirralarni 
taniy olmaslik va fazoviy komponentlarning o'zaro ta'sirini aniqlash imkoniyati 
yo’qligi karkazli modellashtirishning qo'llanilishini cheklaydi. 
Masalan, ob'ektning aksonometrik tasviri (2c-rasm) berilgan shaklning 
karkazli 
ko'rinishini 
noto'g'ri 
talqin 
qilinishiga 
mos 
keladi. 
Karkazli 
modellashtirishning 
yuqoridagi 
kamchiliklaridan 
tashqari, 
karkazli 
ma'lumotlaridan fizik xususiyatlarni (masalan, massa, sirt maydoni, og'irlik 
markazi yoki inertsiya momenti) hisoblashda paydo bo'ladigan qiyinchiliklarni 
ham ta'kidlash lozim. 

Download 7,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   267




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish