Say d u lla m irzayev

jasoratdan iborat ijtimoiy faoliyati, yaratgan asarlari munosib
baholanadigan b o ‘ldi.
Darhaqiqat, Behbudiyning badiiy ijod sohasidagi eng katta
xizmati shundaki, u o ‘zbek adabiyotida birinchi b o ‘lib drama
janriga q o ‘l urib, milliy dramaturgiyaga asos soldi. Bu sahna
asarining yuzaga kelishi milliy adabiyot va san’at tarixida katta
voqea b o ‘ldi. Zotan, o ‘zbek milliy dramaturgiyasi va zamonaviy
tushunchadagi milliy teatri Behbudiyning «Padarkush»i bilan
boshlandi. Bu tasodifiy b o ‘lmay, m uayyan qonuniyatga ega
edi: «Jadid adabiyoti to ‘lig‘icha millatni u yg‘otishga qaratilgan
edi. Bu adabiyotning qahramoni avvalgi davrdagiday yuqori
tabaqa vakillari yoki ilohiy qudrat bilan nurlantirilgan siymolar
emas, balki omm aning ichidan chiqqan, unga qaytib boradigan
99

---

va shu bois xalqqa ta ’sir k o ‘rsatish imkoniyati kattaroq b o ‘lgan
o d d iy kish ilar edi. Jadid adiblari yangi m avzularn i yangi
janrlarda va yangi obrazlar orqali ifodalashga urindilar. Yana
bir muhim jihat shundaki, jadid yozuvchilari shunchaki ijodkor
emas, balki jamoatchi ham edilar. Ular faqat qalami bilan emas,
balki ijtim oiy, siy o siy , m a ’rifiy am ali bilan ham m illatn i
uyg‘otishga jahd qilgandilar. Agar m a’rifatchilar k o ‘p asrlik
milliy adabiyotga yangi mavzular olib kirgan b o ‘lsa, jadidlar
o ‘zbek adabiyotiga drama, roman, hikoya singari yangi janrlarni
kiritdilar»19.
M a h m u d x o ‘ja B ehbudiy 1911 -yild a «Padarkush» (yoki
« 0 ‘qimagan bolaning holi») dramasini yozish bilan adabiyotda
o ‘ziga x os yan gilik yaratdi. A v v a lo , shuni aytish kerakki,
«Padarkush» dramasida inqilobiy g ‘oyalar emas, m a’rifatchilik,