Say d u lla m irzayev

egalladi. K om ediyada h ayot haqiqatiga asoslangan konflikt
m ahorat bilan yoritilgan. M a ’lum ki, ad abiyotda uzoq yillar
davom ida paxtakorlar, ayniqsa, paxtakor xotin-qizlar mehnati
juda oson ish tarzida, bayramga o ‘xshatib tasvirlab kelindi.
«Temir xotin» kom ediyasi o ‘zbek dram aturgiyasida birinchi
b o ‘lib, ana shu soxta tasavvurga qattiq zarba berdi. Paxtakor
ayol mehnatining qanchalik og ‘ir, qanchalik mashaqqatli ekani
ochib tashlandi.
Asarda qishloq hayoti, o ‘zbek ayollarining qiyin sharoitda
k u n k o ‘r a y o tg a n lik la r i, o g ‘ir m e h n a t o s tid a ez ilib
x o ‘rlanayotganliklari, «joni qirqta» b o ‘lgan o ‘zbek ayollari
b ard osh bergan m ash aq q atli m eh n atga, h a tto , tem ir ham
chidash bera olm asligi kom ediyada ta ’sirli va qiziqarli qilib
k o ‘rsatilgan . K om ed iya n in g «Tem ir x o tin » deb atalish id a
chuqur ramziy m a’no bor.
93

---

M ustaqillik davrida o ‘zbek dramaturgiyasida kishilarning
m a’naviy hayotini yoritishga katta e ’tibor berildi. N atijada,
a d o la t va h a q q o n iy a t, h a lo llik va t o ‘g ‘rilik , d o ‘stlik va
vafodorlik, sadoqat, m ehr-oqibat sifatlari bilan fitna-fasod,
fisqu fujur, tuhm at, makr va ayyorlik illatlari t o ‘qnashuvi
k o ‘rsatilgan xilma-xil sahna asarlari vujudga keldi. Bu asarlarda
xalq va m am lakat h ayotidagi ibratli va ilg ‘or tam oyillarni
yo ritish bilan birga, tu rm ush da u ch rayd igan m an m an lik ,
n o p o k lik , q a llo b lik , t e k in x o ‘rlik , ig ‘v o g a r lik , m a ’n a v iy
qashshoqlik singari illatlar fosh etildi. Bu sohadagi yutuqlarni
« T o ‘y d a n k ey in to m o sh a » (S h u k r u llo ), « C h im ild iq »