Say d u lla m irzayev

о ‘g ‘lim! Shunaqangi m akkorki, qilayotgan hunarlarini ко ‘rsa
shaytoni la ’inning og ‘zi ochilib qoladi. Shunaqangi beshafqatki,
qo ‘llayotgan usullarini ко ‘rsa, fashistning labiga uchuq toshadi!
Adolat, haqiqat degan narsalarni 
izlab 
ovora bo ‘Ima. Bunaqa
gaplar qorga yozib, oftobda quritilgan. Yaxshisi, о ‘zingni о ‘yla.
Onangni ehtiyot qil. Sen uyoqdasan, men qamoqdaman... Onang
sho ‘rlik ikkalamizning dardimizda adoyi tamom bo ‘ldi-ku!»
«Tushda kechgan umrlar» romanida Rustam ning pokiza 
xotini S hahnoza, oddiy, halol va m ehribon Q urbon xola 
obrazlari ham yorqin bo‘yoqlarda tasvirlangan. Adib Rustam, 
Shomansur ota, Qurbon xola va Shahnoza kelin obrazlarini 
yaratish orqali xalqimizga xos olijanob milliy xususiyatlarni 
badiiy tarzda ko‘rsatib bergan.
«T ushda kechgan um rlar» rom anida hayotdagi ibratli 
tomonlargina emas, balki salbiy hodisalar va salbiy tiplar ham 
ustalik bilan aks ettirilgan. Asardagi komissar Soat G ‘aniyev 
obrazida shaxsga sig'inish davridagi zulm va adolatsizlik 
ro ‘yirost fosh etilgan. Soat G ‘aniyev — qora yurak, yovuz shaxs 
b o ‘lib, xalqqa jabr-zulm o ‘tkazgan N K V D xodim larining 
yig‘ma obrazidir.
0 ‘tkir Hoshimov romanlari mazmun jihatidangina emas, 
balki til va badiiy m ahorat jihatidan ham jozibadordir. U lar 
o ‘qishli va qiziqarli qilib yozilgan.
O l. Hoshimov dramaturgiya sohasida ham o ‘z iste’dodini 
namoyish qildi, «Xazon b o ‘lgan bahor», «Inson sadoqati», 
«To‘ylar muborak», «Vijdon dorisi», «Qatag‘on» kabi xilma-
404

---

xil janrdagi sahna asarlari 0 ‘tkir Hoshimov qalamiga mansub. 
Bu asarlar mavzu, g‘oyaviy mazmun va janr rang-barangligi 
jihatidan diqqat-e’tiborga loyiq.
Uning «Qatag‘on» asari 90-yillar dramaturgiyasida o ‘ziga 
xos voqea bo‘ldi. «Qatag‘on» — ikki pardali tragediya. Unda 
bir o ‘zbek oilasi hayoti misolida 80-yillarning ikkinchi yarmida 
«paxta ishi» bahonasida 0 ‘zbekistonda bo‘lib o ‘tgan dahshatli 
qatag‘onning asl m a’no-mohiyati ro ‘yirost ochib tashlangan. 
Adolat o ‘rnatish niqobi ostida kelgan yovuz tergovchilarning 
hech qanday qonun-qoida va axloq-odob mezonlariga to ‘g‘ri 
k elm ay d ig an jirk a n c h ish la ri, sh a fq a tsiz lik la ri, h u q u q - 
buzarliklari, zahm atkash xalq nomini yom onotliq qilishga 
urinishlari keskin fosh etilgan. Shu bilan birga, asarning bosh 
qahramoni Panji Jumanov oilasidagi kamtarona hayot misolida 
o ‘zbek xalqiga xos mehnatsevarlik, halollik, bag'rikenglik, iroda 
va oqibatlilik ishonarli yoritilgan.
« Q atag ‘on»da k o 'rsa tilg a n voqea ham , uning rivojini 
ta’minlagan konflikt ham o‘sha mudhish, iztirobli kunlarga xos. 
Markazdan kelgan zo‘ravon tergovchi Myasnikov halol inson
— zah m atk ash sovxoz d irek to ri Panji Jum anovni: