Say d u lla m irzayev


sa n ’atkorlik bilan yaratilgan. Shunga k o ‘ra ular asar sujeti



Download 9,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet174/296
Sana12.07.2022
Hajmi9,12 Mb.
#782854
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   296
Bog'liq
xx asr o\'zbek adabiyoti. mirzayev s

sa n ’atkorlik bilan yaratilgan. Shunga k o ‘ra ular asar sujeti
rivojini ta’minlashda va obrazlar xarakterini ochishda muhim
rol o ‘ynagan. Siddiqjon bilan Z unnunxo‘ja o ‘rtasida romanning
birinchi b ob id a b o ‘lib o ‘tgan d ialogd a Siddiqjon on gid agi
o ‘zgarishlarning n ih oyasiga yetishi va undagi keskin ruhiy
burilish qisqa, ixcham va obrazli jumlalarda aks etgan:
— Yana nima kerak?
— Yana nimam bor?
— Ahmoq!
— A hm oq b o ‘lmaganimda shu ahvolga tusharmidim!
— G ‘alchani izzat qilsang, chorig‘i bilan t o ‘rga chiqib oladi.
— G ‘alcha b o ‘lmasam to ‘pimdan ayrilarmidim. Ayrilganni
b o ‘ri yer, deydilar.
— M en b o ‘ri b o ‘ldimmi? It!
— Qulluq!.. Biz it b o is a k , b o ‘ynim izdagi tilla zanjiringiz
o ‘z in g iz g a : 
y a n g ic h a s ig a
a y tg a n d a , 
m en 
q iz in g iz n i
xohlam ayman, eskichasiga kerak b o ‘lsa — uch taloq q o ‘ydim!».
239


Kong k o ‘lamli va m urakkab sujetli «Q o‘shchinor chiroqlari» 
rom anida tasvirlangan ayrim voqealar, xususan, R ahm atulla 
Obiciiy obrazi asarning asosiy sujet chizig‘i bilan cham barchas 
bog ianmagan. Rom anning oxirgi boblarida bayonchilikka yo‘l 
qo yilgan. Shuningdek, bu boblarda asar tilidagi jozibadorlik 
va o brazlilik birm u n ch a susaygan. A sard ag i S am andaro v, 
Ssf; ov, M avlonov obrazlarining o ‘ziga xosligi yetarli darajada 
och.Im agan.
A b d u lla Q a h h o r ajo y ib h ik o y a va o c h e rk la r, qissa va 
ro "ia n la r yaratish bilan birga, adabiyotning eng qiyin jan ri 
b o ig a n dram aturgiya sohasida ham o ‘z iste’dodini namoyish 
etdi. «Yangi yer» (yumoristik komediya), «Ayajonlarim» (lirik 
k o rnodiya), « O g ‘riq tish la r» , « T o b u td a n tov u sh» (sa tirik
k o r 'c d iy a ) k a b i k o m e d iy a la r y a r a tib , o ‘z b ek d ra m a - 
turgjyasining shuhratiga shuhrat q o ‘shdi.
/V Q a h h o rn in g « Y angi yer» (1949) k om ed iyasi o ‘zbek 
dra;Tiaturgiyasi taraqqiyotida alohida o ‘rin tutadi. «Yangi yer» 
(«Shohi so ‘zana») kom ediyasida yoshlarning q o ‘riq va b o ‘z 
y e r h r n i o ‘z la s h tiris h , choM larni o b o d q ilish so h a sid a g i 
ja?o atlari qalam g a olingan. K o m ed iy ada k o ‘rsatilish icha, 
Deh jo n b o y b ila n H a fiz a c h o ‘lni o b o d q ilish u c h u n
M r z a c h o ‘lga j o ‘n ash g a ah d q ilad i. L ekin H a m ro b u v i va 
Xolrnsa o ‘z bolalarining M irzach o‘lga ketishlariga qarshilik 
k o ‘rsatadi. Keyinchalik bu ikki yosh o ‘z onalarining roziligini 
olio, M irzach oig a k o ‘chib boradi. Ammo bu yerda ular k o ‘p 
qiyinchiliklarga duch keladi. T o ‘qayzorlarni tozalab, q o ‘riqlarni 
tek s! tb, yangi yerlar ochish, yerlarning sh o ‘rini yuvish bilan 
bir cato rd a, M avlon aka singari o ‘ja r kishilarni to ‘g ‘ri y o ig a
s o H . t
uchun kurash olib borishadi.
«Y angi yer» asarida dram aturg zam ondoshlarim iz obrazini 
k o s 'sa tish d a, xilm a-xil x a ra k te rla r y a ra tis h d a ju d a k a tta
yutucqa erishgan. K om ediyada ishtirok etuvchi obrazlarni uch 
gur- ’ ga b o ‘lib k o ‘rsatish m um kin. Birinchisini D ehqonboy, 
Hafiza va Q o‘ziyev obrazlari tashkil etadi. U lar birinchilar qatori 
yang! yerlar ochishga otlangan, bu sohada uchragan h a r xil 
q iy ir c h ilik la r n i b a r t a r a f e tis h g a q o d ir, s o fd il, v ijd o n li 
yosh,;irimizning um um lashm a obrazlaridir. Ikkinchisi, jam oa
240


xo‘jalik brigadiri M avlon aka obrazi. U — m ehnatsevar, sodda, 
h a lo l, b iro q m a n m a n lik k a b e rilg a n o ‘j a r k ish i. U eski 
yutuqlarini eslab o ‘rinsiz gerdayuvchi, yoshlardan o ‘rganishni 
o ‘ziga or deb biluvchi shaxslar toifasiga kiradi. Uchinchisi, 
asardagi sodda, samimiy va m ehribon onalar: H am robuvi va 
Xolniso obrazlari. D ram aturg bu ikki ona obrazini yaratishda 
o ‘zbek ayollariga xos milliy xususiyatlardan, milliy x arakter 
belgilaridan sinchkovlik bilan foydalangan. K om ediyaning 
badiiy qim m atini oshiruvchi qiziq voqea va detallarni topib, 
u larn i jo y -jo y id a ishlatgan. Shuning uchun ham asard a bu 
obrazlarga kam o ‘rin ajratilgan b o ‘lishiga qaram ay, ular jonli, 
jozibali, tugal va haqqoniy b o iib gavdalanadi.
«Yangi yer» pyesasida komik holatlar tasviri ko‘p, yum or 
kuchli. A sar tili shirali va obrazli. Pyesada « sh o 'r yuvish», 
«zanglagan mix», «shohi so'zana», «chipta yamoq» kabi ibora 
va ifodalar vositasida so'z o'yini qilinadi va shu orqali bir necha 
k o ‘chm a m a ’no lar ustalik bilan ifodalanadi. K om ediyaning 
ik kin chi p a rd a s id a M irz a c h o ‘lga en d ig in a k o ‘chib kelgan 
H afizadan «Qalay, M irzacho‘l yoqdimi?» deb so‘raganlarida, 
u: 

Download 9,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish