Say d u lla m irzayev

« Y o ‘q, bolam , m en d ardga ch alinm aym an . M en
о ‘Imayman. Tik bo ‘Isam yurib, yiqilsam emaklab, yo tib qolsam
sudralib hu o'sha ufqqa boraman. Ufqdan turib Yozyovonimga
bir qayrilib qarayman. Ufqqa borm ay о 'lishim mumkin emas»,
— deyishi bejiz emas, a lb a tta . T rilogiyaning «U fq» deb 
nomlanishi ham, avvalo, ana shu hayotbaxsh ruhdan kelib 
chiqqan. Binobarin, bu asardagi ufq tushunchasi xalqimizning 
Ikromjon obrazida yorqin gavdalangan o ‘z milliy qadriyatlariga 
sadoqati hamda porloq kelajakka komil ishonchining ramzidir.
Said A hm ad trilogiyada Ikrom jon obrazini y aratishda 
psixologik tahlil san’atidan ustalik bilan foydalangan. Natijada, 
Ik ro m jo n n in g s a ’y -h a ra k a tla rin i, ezgu n iy a tlarin i, ichki 
kechinmalarini, ruhiy holatlarini to ‘liq asoslab berishga va tabiiy 
qilib ko'rsatishga muvaffaq bo‘lgan. Ikromjonning qochoq o ‘g‘li 
Tursunboy bilan tasodifan uchrashib qolgan paytdagi ruhiy 
holati juda ta’sirli berilgan. Ikromjon qalbida bir paytning o ‘zida 
ham mehr-muhabbat, ham qahr-g‘azab alangalanadi. U, avvalo, 
otalik mehri bilan Tursunboyni bag‘riga bosadi. Ammo bu mehr 
o ‘rnini tezda haqli ravishda qahr-g‘azab egallaydi: ota o ‘g ‘lini 
la’natlaydi, uni xoin sifatida o‘ldirmoqchi bo‘ladi. Tursunboy 
qochadi, ota miltig‘ini o ‘g‘liga to ‘g‘rilab otadi va: «Xayriyat, 
o ‘q tegmadi», — deb o ‘ziga-o‘zi taskin beradi.
T rilo g iyad a o ‘zbek xalqiga xos b o ‘lgan bo lajon lik va 
oriyatlilik, bag‘rikenglik va fidoyilik, mehribonlik va el-yurt 
oldidagi burchini chuqur his etish singari xislatlar Tursunboyning 
onasi Jannat xola obrazida ham yorqin aks etgan. Ikromjon aka 
singari Jannat xola qalbida ham bir vaqtning o ‘zida yakkayu 
yolg‘iz o ‘g‘liga muhabbat va qahr-g‘azab tug‘yon uradi. Ona 
o ‘g‘lini qanchalik sevmasin, baribir, uning qilmishiga chiday 
olmaydi. Ona iztirob, alam, or-nomus o ‘tida yonadi va qochoq 
o ‘g‘li Tursunboyni la’natlab: