PDH tizimlarining kamchiliklari
Endi
PDH
tizimlarining
kamchiliklarini
koʼrib
chiqamiz:
-
plezioxron raqamli ierarxiya tizimlarining uzatish tezliklari 2048, 8448, 34368, 139264
kbit/sga teng; -
birinchi va boshqa sathdagi raqamli oqimlarni birlashtirishda tezliklarni sozlash
uchun
qoʼshimcha bitlar qoʼllaniladi. Bunday multipleksorlash koʼp kanalli yuqori tezlikli signallarni
hosil qilishni qiyinlashtiradi; -
PDH tizimlarida yuqori tezlikli raqamli oqimdan past tezlikli raqamli oqimni toʼgʼridan-toʼgʼri
ajratib olish imkoni yoʼq. Buning uchun liniya signalini bir necha bor oʼzgartirish kerak. Bularni
amalga oshirish uchun bir qancha multipleksorlar toʼplami kerak boʼladi. Bu esa, oʼz navbatda,
tizimni yekspluatatsiya qilishni, hizmat koʼrsatishini qiyinlashtiradi
va uzatiladigan axborot
sifatiga taʼsir koʼrsatadi.
Masalan 140 Mbit/s tezlikdagi raqamli oqimdan 2 Mbit/s tezlikdagi raqamli oqimni ajratish
jarayonini koʼrib chiqaylik (2-rasm). Buning uchun 140 Mbit/s tezlikli raqamli oqim MUX-140
multipleksori orqali, 34 Mbit/s tezlikli raqamli oqimlarga ajratiladi. Soʼngra bu signal MUX-34
orqali 8 Mbit/sek tezlikli raqamli oqimlarga ajratiladi. Nihoyat MUX-8, orqali 2 Mbit/s
tezlikli
raqamli oqimga ajratib olish mumkin. Аgar 2 Mbit/s tezlikli raqamli oqimni yuqori tezlikdagi
raqamli oqimga birlashtirmoqchi boʼlsak, yana bir necha marta xuddi shu jarayonni teskarisini
amalga oshirish lozim. Bu esa, oʼz navbatida uskunaviy qiyinchiliklarni,
sinxronizatsiya
muammolarini
yuzaga
keltiradi
va xatoliklarni kelib chiqishiga sabab boʼladi;
raqamli kommutatsiya uchun kerakli boʼlgan sinxronizatsiya birinchi satxdagi signallardagina
bajariladi, yuqori satxdagi raqamli signallar sinxron emas;
-PDH tizimlari turli tipdagi kabellar, asosan mis oʼtkazgichli kabellarni qoʼllash uchun
moʼljallangan. Liniya traktidagi uzatish tezligi va kodlar, kabelning ishlash shartini belgilaydi. Bu
parametrlar standartlashmagan va turli ishlab chiqaruvchilarda turlichadir;
-tizimda koʼpgina oʼzgartirishlar (bloklarni oʼzgartirishlar yoki yoqib ulashlar) qoʼl
yordamida amalga oshiriladi;
-boshqaruv va nazorat qilish qiyin, buning uchun qoʼshimcha boshqaruv tarmogʼi va
tizimni tashkil qilish kerak;
-PDHning yana bir asosiy kamchiligi, tarmoqni avtomatik nazorat qilish va boshqaruvning
deyarli yoʼqligi. Bularsiz yuqori sifatli xizmat koʼrsatuvchi ishonchli
tarmoqni tashkil qilish
mumkin yemas. PDHda uncha katta boʼlmagan hajmda bunday vositalar mavjud, lekin ular
standartlashmagan. Shu sababli xar xil ishlab chiqaruvchilar tomonidan yaratilgan nazorat va
boshqaruv tizimlari bir-biri bilan chiqisha olmaydi.
140 Mbit/s
140 Mbit/s
140
Mbit/s
140
Mbit/s
34
34
8
8
2-rasm. PDH asosidagi sxemada 140 Mbit/s tezlikli raqamli oqimdan 2 Mbit/s tezlikli
raqamli oqimni ajratish usuli.
PDH da sinxronizatsiya va boshqarish muammolari
Kanallarni vaqtli ajratish va IKMli multipleksorlashga asoslangan, analogdan raqamliga
oʼtish bilan bogʼliq boʼlgan telekommunikatsiyaning yangi texnologiyalari oxirgi yillarda zudlik
bilan rivojlana bormoqda. Raqamli usullarni qoʼllaganda multipleksor kirishdagi ketma-ketliklarni
"taym-slot" (slot-vaqtli oraliq, sikl) shakllangan bir xil nomlanuvchi "n" bloklar boʼyicha (bit,
bayt, bir necha baytlar) takrorlanuvchi guruxlardan tashkil topgan bitta chiqishda shakllantiradi,
yaʼni multipleksorlarning asosiy vazifasi (multipleksorlash aloqachilar tilida zichlashtirish degan
maʼnoni anglatadi) kirishdagi hajmi boʼyicha kichik boʼlgan
bir necha aloqa kanallarini,
chiqishdagi bitta aloqa kanaliga uzatish uchun katta xajmli bitta kanalga birlashtirishdan iborat.
Аgar kirishdagi signal sifatida uzatish tezligi 64 kbit/sga teng boʼlgan DSO asosiy raqamli kanallar
(АRK)dan foydalanilsa, unda bitta multipleksor yordamida amalda nx64 kbit/sli tezlikga ega
boʼlgan oqimlarni shakllantirish mumkin. Shunday bir nechta multipleksorlarni qoʼllash orqali
talab qilingan sathgacha, talab qilingan kanallar sonini beruvchi raqamli ierarxiyani tashkil qilish
mumkin. Bunday uchta ierarxiya 80-yilarda ishlab chiqilgan yedi.
АQSh va Kanadada qabul
qilingan bitta ierarxiyada, asosiy raqamli kanal signalining uzatish tezligi sifatida 1544 kbit/s
(n=24ta, tezligi 64 kbit/s)li telefon kanallari qoʼllaniladi. Yaponiyada qabul qilingan ierarxiyada
asosiy raqamli kanalning tezligi uchun xuddi shu tezlikdan foydalaniladi. Yevropa va Janubiy
Аmerikada qabul qilingan uchinchi ierarxiyada, asosiy raqamli kanal signalining uzatish tezligi
2048 kbit/s deb qabul qilingan (TCh kanallar soni n=32 teng, umuman olganda n=30), yaʼni bunda
axborotli kanallar sifatida tezligi 64 kbit/s boʼlgan 30 ta TCh kanal va 64 kbit/sli 2 ta signalizatsiya
kanali, boshqarish uchun qoʼllaniladi.
Uchta ierarxiyani bir vaqtda parallel rivojlanishi dunyoda global telekommunikatsiyani
rivojlanishini amalga oshira olmadi. Bundan tashqari, raqamli oqimlarning
tezligini tenglashtirish
uchun qoʼshimcha bitlardan foydalanishga toʼgʼri keldi. Yana bir murakkab tomoni shundan
iboratki, tarmoqda oqimlarni nazorat qilish va boshqarish maqsadida hizmat kanallarini tashkil
qilish imkoniyatining sustligi va tarmoqda berilganlarni uzatish uchun juda muhim boʼlgan pastki
multipleksorlangan oqimlarni marshrutizator vositalarini toʼliq yoʼqligi. Chunki standartda
sarlovxa uchun lozim boʼlgan meʼyordagi marshrutlashtirish qarab chiqilmagan. Bunday maxsus
marshrutizator vositalarining yoʼqligi natijasida, PDHning freym va multifreymlarini shakllanish
jarayonida xatoliklarni yuzaga kelishi oshadi va axborotlarni yoʼqolishiga olib keladi. Natijada
uzatish tizimlari orasidagi sinxronizatsiya buzilishi mumkin va axborotlarni
uzatish imkoniyati
boʼlmaydi. PDH tizimlari oʼzlarining qator kamchiliklari bilan hozirgi zamon talabiga javob bera
oladigan tarmoqlar yaratishga imkon bermaydi. Shu sababli sinxron raqamli ierarxiyaga oʼtish
ushbu muammolarni yechishda katta ahamiyat kasb yetadi. Bunday xolatda oqimlarni birlashtirish
uchun tezliklarni sozlash amalga oshiriladi. Oxirgi yillarda sinxron raqamli ierarxiyaga tegishli
yuqori koʼrsatkichiga ega boʼlgan tizimlar keng tarqalmoqda. Bu pleziaxron raqamli ierarxiyaning
kamchiliklari bilan bogʼliq. Chunki tarmoq rivojlana borgan sari tarmoqni nazorat qilish va
boshqarish muammolari yuzaga keldi va ushbu raqamli uzatish tizimlarini takomillashtirish
ehtiyoji tugʼildi.
