Саволлар жавоблари

Статья 16. Jarohat olganlar, kasallar, invalidlar va homilador ayollar maxsus huquq va himoya bilan foydalana olishlari mumkin.

Казус 16
А давлат томонидан босиб олинган Б давлатнинг шаҳри халқаро характердаги қуролли можарога тортилган. Босқинчилар Б бошқа ҳудуддаги қаршилик ҳаракати билан курашда ушбу шаҳар марказ сифатида ҳарбий жиҳатдан мустаҳкамлашга мажбур бўлдилар. Шаҳарда тинч аҳоли учун бомбавий ҳужумдан сақланадиган бошпана мавжуд эмас. Бинолар эса бомбавий ҳужумга дош бера олмайди. Шаҳарга қилинган ҳар қандай ҳужум аҳоли ўртасида оғир йўқотишларга олиб келиши мумкин. Шаҳар ҳокими А давлати ҳарбийларидан аҳолини ҳужум вақтида хавфсизлигини таъминлаш учун зарур чораларни кўришини талаб қилди.
Мазкур ҳолатга халқаро ҳуқуқнинг умумэътироф этилган норма ва принциплари асосида баҳо беринг ҳамда 1949 йилги И-ИВ Женева конвециялари, Женева конвенцияларига И қўшимча Протоколнинг 6, 48, 58-61, 79 – моддалари асосида ҳуқуқий таҳлил қилиб, ўз шахсий ечимингизни асосланг.


1949-yil 12-avgustdagi Jeneva konv.lariga Xalqaro qurolli mojarolar qurbonlarini himoya qilishga doir qo`shimcha protocol 1977-yil 8-iyun
48-modda
Nizolashayotgan tomonlar fuqaro, aholi va fuqaro obyektlarini hurmat qilishi himoyalashni ta’minlash uchun har doim fuqaro, aholi bilan kombatantlar o`rtasidashuningdek, fuqaro obyektlari va harbiy obyektlar o`rtasida farq ajratishi va o`z harakatlarini faqat harbiy obyektlarga qaratish kerak.
58-modda
Hujum oqibatlariga nisbatan ehtiyot choralari
Nizolashayotgan tomonlar amaldagi bor imkon darajasida:

1. 
   To`rtinchi konv. Ning 49-moddasig ziyon yetkazmagan holda, o`z nazorati ostida bo`lgan fuqaro aholini, alohida fuqaro shaxslarni va fuqaro obyektlarini harbiy obyektlar yaqiniga joylashgan rayonlardan uzoqlashtirishga intiladi;
   
2. 
   Harbiy obyektlarni aholi zich joylashgan rayonlarga yoki ularning yaqiniga joylashtirishdan saqlanadi;
   
3. 
   O`z nazorati ostida bo`lgan fuqaro aholini, alohida fuqoro shaxslarni va fuqaro obyektlarini harbiy opretsiyalar tufayli yuzaga keladigan xavf – xatarlardan himpoya qilish uchun zarur bo`lgan boshqa ehtiyot choralarini ko`radi.
   

Казус 17
Германия Федератив Республикаси ва Гана давлати ўртасида ўзаро манфаатларга асосланган шартнома тузилди. Шартномага кўра, Гана давлати Германияга ўз ҳудудидан қазиб чиқарилаётган ер ости бойликларини олиб чиқиб кетиш бўйича бошқа ҳорижий давлатларга нисбатан имтиёзлироқ нормалар жорий қилишга, Германия эса Ганадаги “дуала” қабиласи аъзоларини Германияда Федерация ҳисобидан таълим олишлари, Ганага, мутахассислар юбориш ва Гамбург университетининг маҳаллий филиалини очиш мажбуриятини олди. Шартнома имзолангач, Ганадан келган талабалар дуала эмас, балки “гжуала” қабиласига мансублиги, Ганада дуала номли қабила мавжуд эмаслиги маълум бўлди. Гана давлати бу хатолик туфайли шартномадан ўзига олган мажбуриятни бажаришдан бош тортди, Германия эса аксинча бу хато иккинчи тарафнинг айби эканлигини ва бунинг учун ўзи зарар кўрмаслигини, фақатгина дуала қабиласи учунгина имтиёзли таълим берилишини, бироқ Гана ўз мажбуриятини ҳар қандай ҳолатда ҳам бажариши лозимлигини таъкидлайди.