Sarvidoshlar oilasi-Cupressaceae

(Juniperus sabina) turi uchraydi. Bu o'simliklar yer bagirlab

o'sadigan ikki uyli buta yoki barglari tangachasimon shakldagi

daraxlardir. 0 ‘rta Osiyo va Qozogistondagi togiarda archaning

tangachasimon bargli xilma-xil turlari ko‘p uchraydi. Ular ushbu

joylarda katta-katta archazor o‘rmonlami hosil qilgan. Tyanshan,

Pomir-Oloy togiarida, Jung‘oriya Olatovida dengiz sathidan 2000-

3000 m balandlikda o‘rik archa {Juniperus turkestanica) o‘sadi. Bu

daraxtning bo'yi 18 m gacha yetadigan bir uyli o‘simliklardir. 0 ‘rik

archa togiarda archalaming barcha turlaridan balandda va Alp

tipidagi mintaqa chegarasida, slanets jinslarida o‘sadi. Pomir, Oloy

togiarida Ko'histon va Tyanshanning g'arbiy qismidagi toshloq

chagir toshli va mayda tuproqli yon bagirlarida dengiz sathidan

1000-2500m gacha balandlikda qizil archa, qora archa (Juniperus

seravschanica) o‘sadi. Ulaming bo‘yi 20 m gacha yetadigan ikki

uyli, oval yoki konussimon qalin shox-shabbali yirik daraxtlardir.

Pomir-Oloy, Tyanshan tog‘ tizmalarida (Talas Olatovida) va

Shimoliy Afg‘oniston (Hindiqush) togiarida shox-shabbasi yarim

sharga o‘xshagan savr archa (Juneperus semiglobosa) o‘sadi. Savr

archa bo‘yi 10m dan oshmaydigan, ikki uyli kichik daraxtdir. Uning

shox-shabbasi qalin emas, shoxlari ko'pincha pastga egilib turadi.

Savming rezavor mevaga o‘xshash g'uddalari yumaloq va bir oz

yassi (yalpoq) boiib, shoxlarining uchiga uzun bandi bilan birikkan.

Savr archa quruq toshloq va chag‘ ir tosh aralash mayda tuproqli yon

bagirlarda, daraxt-butalar zonasining o‘rta va yuqori chegarasida,

dengiz sathidan 1500-2700 m gacha boigan balandliklarda o‘sadi.

246