Saqlash vazirligi

Testlar 

1. Polito‘yinmagan yog‘  kislotalari: 

A) Olein 

  B) Stearin      

V) Moy        G) Araxidon         D) Palmitin 

2. Uchglitseridlarning asosiy funksiyasi: 

A) Plastik      B) Energetik 

        V) himoya 

     G) Termoregulyatsiya 

D) Eruvchanlik 

3. Xolesterin oksidlanishining oxirigi mahsuloti: 

A) O‘t kislotalari     B) Yog‘  kislotalari 

 

V) Tiroksin 

G) Vitamin B

12 

 

   

D) Mineral kislota 

4. OMG-KoA reduktazani aktivligini tormozlovchi kislota: 

A) Xolein   

B) Tauroxolein 

 

V) Dezoksixolein 

G) Litoxolein 

 

D) Xenodezoksixolein 

5.  Xolesterin, keton tanachalar va yog‘  kislotalarning umumiy sintez metabolitini 

tanlang: 

A) Malonil-KoA 

B) Atsetil-KoA 

V) Atsil-KoA 

G) Fosfat kislota 

---

 

31 

D) Glitserin. 

6.  Xolesterin parchalanishidan hosil bo‘ladigan oxirgi mahsulotni ko‘rsating: 

A) SO

2

 va N

2

O 

B) Ammiak 

V) Siydikchil 

G) O‘t kislotalar 

D) Atsetil-KoA 

7.  Xolesterindan nima hosil bo’lmaydi? 

A) Yog‘ kislotalar 

B) O‘t kislotalar 

V) Vitamin D

3

 

G) Steroid gormonlar 

D) Membrananing strukturaviy qismi 

8.  Yog‘  kislotalarning biosintezi qayerda kechadi? 

A) Yadroda 

B) Sitoplazmada 

V) Membranada 

G) Mitoxondriyada 

D) Mikrosomada 

9.  Yog‘ kislotalar sintezida ishlatiladigan qaytaruvchisini ko’rsating: 

A) FADH

2

 

B) NADH

2

 

V) NADFH

2

 

G) FMNH

2

 

D) QH

2

 

10.  Qaysi  aminokislotalarning  yetishmasligi  jigarni  yog‘li  infiltrastiyasiga  sabab 

bo‘lishi mumkin? 

A) Triptofan 

B) Glutamat 

V) Metioninin 

G) Tirozin 

D) Treonin 

11. Yog‘larning resintezi qayerda kechadi? 

A) ichak devorida   

V) gepatotsitlarda 

12. Testni to‘ldiring: Xilomikronlar (80%) qonda _________ tashiydi. (javob: 

triglitseridlar).

---

 

32 

Sxema № 1. «Lipolitik kaskad» (Staynberg bo‘yicha). 

 

                Gormon 

 

 

 

 

 

 

 

Birlamchi 

akseptor 

Modifikatsiyalangan 

birlamchi 

akseptor 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nofaol 

adenilatsiklaza 

Faol  

adenilatsiklaza 

 

 

 

 

 

 

 

 

ATF 

          stAMF 

 

 

 

 

 

 

 

Nofaol 

proteinkinaza 

Faol  

proteinkinaza 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nofaol 

 lipaza 

Faol  

 lipaza 

 

 

 

 

 

 

 

 

TG 

DG + YoK 

 

MG + YoK 

 

GL + YoK 

 

---

 

33 

 

Sxema № 2. Xolesterin biosintezi. 

 

 

CH

3

SO – SKoA 

      atsetil KoA  

             tiolaza  

         CH

3

SO – SKoA 

         atsetil KoA  

 

Xolesterin (S

27

) 

 

 

         NSKoA 

 

 

 

CH

3

SOCH

2

SO – SKoA (atsetoatsetil KoA) 

 

       Lanosterin (S

30

) 

OMGKoA –sin-tetaza    CH

3

SO–SKoA+N

2

O                            N

2

O 

 

 

  NSKoA 

 

            NADF

+

 

 

                                 CH

3

 

                                │ 

NOOS – CH

2

 – S – CH

2

 – SO – SkoA 

                                │ 

                                ON 

β oksi-β-metilglutaril-KoA 

NADFN

2

 

 

   O

2

 

 

 

                      Skvalen (S

30

) 

 

OMGKoA –reduk-

taza 

 2NADFN

2

 

 2NADF 

 NSKoA 

      NADF

+

 

 

    NADFN

2

 

  2FFN 

                                    CH

3

 

                                    │ 

NOOS – CH

2

 – S – CH

2

 – CH

2

ON 

                                    │ 

                                    ON 

Mevalonat 

Farnezilpiro-fosfat 

(S

15

) 

 

 

 

Izopentenilpi-   

rofosfat (S

5

) 

Farnezilpirofosfat 

                    (S

15

) 

           FFN 

 

Geranilpirofosfat (S

10

) 

 

 ATF 

  

ADF 

 

 

            FFN 

5-fosfomevalonat 

Dimetilamelpi-

rofosfat (S

5

) 

      Izopentenilpi-   

       rofosfat (S

5

) 

 

 ATF                   

  

ADF                  ATF  

 

                            FN 

ADF                   SO

2

 

 

 

 

 

5-pirofosfomevalonat 

       3-fosfo-5pirofosfolivalonat 

 

---

Sxema № 3. Jinsiy va steroid gormonlarning sintezi.

---

Sxema № 4.   

 

 

 

 

 

                                                      

---

 

Sxema № 5. Fosfolipidlar biosintezi. 

 

glyukoza 

 

Lipidlar 

 

 

dioksiatsetonfosfat 

 

 

glitserin 

 

 

 

glitserofosfatlar 

 

 

 

R

1

 – CO – SKoA 

R

2

 – CO – SKoA 

 

 

Fosfatid kislota 

 

R

3

 – CO – SKoA 

                            StTF   

diglitserid 

triglitserid 

 

 

F ON 

 

                      F – O F 

 

 

xolin               ATF 

 

SDF-diglitserid 

 

 

                           serin 

 

                           StMF 

 

                     Fosforil- 

                             xolin 

                  StTF 

           ADF 

 

fosfodilserin 

 

 

 

 

            F – O F 

         StDF -xolin 

                                  SO

2 

 

                                                        

Fosfatidileta- 

       S-adenozilmetionin      nolamin 

 

 

 

S-adenozilgomosistein 

 

 

 

 

fosfotidilxolin 

           StMF 

 

---

 

 

37 

37 

Sxema № 6. Fosfolipidlarni fosfolipazalar bilan gidrolizi. 

 

 

Fosfolipaza A

1 

 

 

CH

2

O 

                 O 

                 ║ 

                 S – R

1 

 

Fosfolipaza A

2

 

 

 

CHO 

                 O 

                 ║ 

                 S – R

2

 Fosfolipaza C 

 

 

 

 

 

CH

2

O 

                O 

                ║ 

                R           OCH

2

CH

2

N

+

(CH

3

)

3 

               │ 

               OH 

 

Fosfolipaza D 

---

 

 

38 

38 

Sxema № 7. Polito‘yinmagan yog‘ kislotalarni peroksid oksidlanishi (POL). 

 

fermentativ POL 

nofermentativ POL 

 

Fosfolipidlar 

 

fosfolipidlar 

memb

ran

a 

 

Fosfo-                 lizofosfolipid- 

lipaza                       lar 

 

lizofosfolipid- 

               lar 

               ON

-

 + ON

+ 

N

2

O

2

            O

2 

 

 

endoperekisi  

araxidon kislota 

 

        MDA 

 

 

           PGU

2

  

MDA 

           PGN

2 

      

 S

ik

lo

o

k

- 

      

 s

ig

en

aza

  

  

 

                              SOD        N

2

O

2              

 

                       O

2

 

                       

 

 

     O

2 

GPD 

katalaza 

                     N

2

O 

 

peroksioma 

 

 

 

      PG 

        

PG

-sin

-  

 

        

tet

aza

            

    

 

        

  

 

en

d

o

p

ere

k

is

i 

 

     e

-   

  O

2

    O

2 

                          SOD 

2e

-

   O

2

    N

2

O

2

 

4e

-

   O

2

    N

2

O        katalaza 

          mitoxondriya 

Endoplazmatik 

retikulum 

 

---

 

 

39 

39 

 

Sxema № 8. Yog‘ kislotalarning sintezi. 

 

                                     CH

3

 – SO – SKoA  

                                                                       SO

2 

HS – APB 

NS – KoA  

                  ATF + N

2

O 

                  ADF + N

3

RO

4 

         CH

3

 – SO – SAPB 

                atsetil – APB  

NOOCH

2

 – SO – SKoA  

malonil –  SKoA  

 

 

                      

NS – APB (atsetil saqlovchi oqsil)  

                          NS – KoA 

 

 

NOOCH

2

 – SO – SAPB 

 

 

 

SO

2

 

                       CH

3

SOCH

2

 – SAPB  

                        atsetoatsetil - APB 

 

 

 

NADFN

2

 

NADF

+

 

CH

3

CH(ON)CH

2

 – SAPB  

β-oksibutiril – APB   

 

 

N

2

O 

 

                      CH

3

CH = CHSO – SAPB  

                                   Krotonil – APB  

 

 

NADFN

2

 

NADF

+

 

CH

3

 – CH

2

 – CH

2

SO – SAPB 

Butiril – APB 

 

 

 

Juft uglerod atomini  

saqlovchi yuqori yog‘  

kislota  

 

 

---

 

 

40 

40 

Sxema № 9. Yog‘ kislotalarining β-okisidlanishi. 

 

β 

α 

R – CH

2

 – CH

2

 – CH

2

 – CH

2

 – C – S-KoA 

 

 

 

 

         O 

        1) 

 

 

FAD  

FADN

2

  

 

 2ATF 

R – CH

2

 – CH

2

 – CH = CH – C – S-KoA 

N

2

O  O 

2) 

 

Β 

α 

R – CH

2

 – CH

2

 – CH – CH

2

 – C – S-KoA 

       OH  

       O  

 

 

 

 

I 

3) 

 

NAD

+

 

NADN

2

  

 

3ATF 

R – CH

2

 – CH

2

 – C – CH

2

 – C – S-KoA 

       O  

     O 

4) 

 

HSKoA 

 

R – CH

2

 – CH

2

 – C – S-KoA    

CH

3

 – C – S-KoA 

       O  

 

 

 

 O  

Atsetil KoA   

        STK 

 

      II 

 

         Nafas         zanjiri  

         III 

---

 

 

41 

41 

ADABIYOTLAR: 

 

1.  Abdullaxodjaeva M.S. Osnovi patologii cheloveka. Tashkent. Izd. Abu Ali ibn 

Sino. – 1997. – S. 429-434. 

2.  Berezov  T.T.,  Korovkin  B.F.  Biologicheskaya  ximiya.  Moskva  «Medistina», 

1990. – S. 276-316. 

3.  Karimov  X.Ya.,  Xodjaev  I.K.,  Irgashev  M.K..  Liposomы  kak  sredstvo 

korrekstii  mikrogemodinamiqheskix  sdvigov  pri  xronicheskom  toksicheskom 

porajenii pecheni. //Med.jurn.Uzbekistana. – 2000, № 1-2. – S. 109. 

4.  Nikolaev 

A.I. 

Molekulyarnыe 

mexanizmы 

razvitiya 

vtorichnыx 

immunodefistitov. – Tashkent, 1992. – S. 33. 

5.  Selevanov E.V., Barnagan Z.S., Zvyaginstev E.N. Bioximiqheskie osobennosti 

porajeniya pecheni u bolnыx s antifosfolipidnыmi sindromom. – Klinicheskaya 

i laboratornaya. Diagnostika. – 2000, № 12. – S. 17. 

6.  Selyutina  S.N.,  Selyutin  A.Yu.,  Pal  A.I.  Modifikastiya  opredeleniya 

konstentrastiy  TBK  –  aktivnыx  produktov  sыvorotki  krovi.  –  Klinicheskaya  i 

laboratornaya. Diagnostika. – 2000, № 2. – S. 8.  

7.  Sultanov  R.G.,  Ibragimov  U.K.  Jigar  biokimyosi:  Soglom  odamlarda  va 

xastaliklarda. – Tashkent. – 1992. – S. 6-46. 

8.  Sultanov  R.G.,  Ibragimov  U.K.  Odamning  biokimyoviy  kursatkichlar  tuplami. 

– Tashkent, 1996. – S. 136. 

9.  Mahmoud MR, El-Aғhar HS, Saleh S.//The effect of Nigella sativa oil against 

the  liver  damage  induced  ғy  Schistosoma  mansoni  infection  in  miqe. 

Department  of  Pharmaqology,  Theodor  Ғilharz  Research  Institute,  Imғaғa, 

Giza, Egypt/ J Ethnopharmaqol 2002 Feғ./ 

10. Gorelik  S,  Kanner  J.//  Oxymyogloғin  Oxidation  and  Memғrane  Lipid 

Peroxidation  Initiated  ғy  Iron  Redox  Cycle:  Prevention  of  Oxidation  ғy 

Enzymiq and Nonenzymiq Antioxidants. /J Agric Food Chem 2001 Dec  

11. Nordғerg  J,  Arner  ES.  Reactive  oxygen  species,  antioxidants,  and  the 

mammalian  thioredoxin  system.  //Medical  Noғel  Institute  for  Ғiochemistry, 

Department  of  Medical  Ғiochemistry  and  Ғiophysics,  Karolinska  Institute, 

Stockholm, Sweden /Free Radic Ғiol Med 2001 Dec 

 

 

 

 

 

http://fayllar.org