Saqlash vazirligi

«Qon zardobidagi umumiy lipidlarning aniqlash usuli»  

(Krinitskiy usuli). 

Ba’zi  kasalliklarda  yog‘  almashinuvining  buzilishiga  xos  bo‘lgan 

xususiyatlarni  aniqlashda  yog‘larning  oraliq  mahsulotlari  miqdorini  o‘rganish  va 

bilish  katta  ahamiyatga  ega.  To‘qimalarda  uchraydigan  barcha  yog‘  fraksiyalari 

qonda  ham  bo‘ladi.  Qo‘shimcha  laboratoriya  diagnostikasi  uchun  qon  tarkibidagi 

umumiy yog‘lar, triatsilglitseridlar, yog‘  kislotalar, xolesterin va uning efirlari va 

boshqa ko‘rsatkichlar aniqlanadi. 

 

Bolalarning qon zardobi tarkibidagi yog‘lar kattalarnikidan sifati va miqdori 

bilan farq qiladi. 

 

Katta yoshdagi sog‘lom odam qon zardobida umumiy yog‘ miqdori 400-800 

mg/dl orasida bo‘ladi. Qon plazmasidagi yog‘lar asosan lipoproteinlar ko‘rinishida 

(ya’ni  oqsillar  bilan  birikkan  holda)  uchraydi.  Qon  zardobida  lipoproteinlar 

---

 

27 

miqdorining  ortishi  giperlipoproteinemiya  deyiladi.  Giperlipoproteinemiya  holati 

ovqat iste’mol qilingandan (4-5 soat o‘tgach) keyin kuzatiladi. Bu fiziologik holat 

(alimentar  giperlipoproteinemiya)  12-16  soat  o‘tgach  ro‘y  beradi  va 

lipoproteinlarning  o‘rtacha  holatiga  yetishi  bilan  yakunlanadi.  Doimiy 

giperlipoproteinemiya mexanik va parenximatoz sariq kasalligida, diabetda, buyrak 

kasalliklarida,  ichkilikbozlikda  va  boshqa  kasalliklarda  kuzatiladi.  Irsiy 

giperlipoproteinemiya holatlarda ham  ma’lum. Qandli diabet kasalligida  yog‘ning 

jigarga tashilishi bilan bog‘liq. 

Usulning  asosi.    Yog‘larni    aniqlash  uchun  qon  zardobiga  konsentrlangan 

sulfat  kislota  qo‘shiladi.  Sulfat    kislota  yog‘larni  gidrolizlaydi.  Parchalanishdan 

hosil  bo‘lgan  mahsulot  sulfanilamid    reaktivi  bilan  rangli  birikma  hosil  qiladi. 

Hosil  bo‘lgan  rang  zichligidan  yog‘  miqdori  hisoblab  topiladi.  Rang  zichligi 

kollorimetrda o‘lchanadi.  

Ish  tartibi.  Tekshiruv  va  nazorat  tajriba  probirkalari  jadvalga  binoan 

tayyorlanadi  (butun  guruh  uchun  bitta  nazorat  tajribasi  yetarli  bo‘ladi).  Sulfat 

kislota silindrda o‘lchanadi. 

Probirkalar 

Qon zardobi, ml 

Distillangan 

suv, ml 

Sulfat kislota, ml 

Tekshiruv 

Nazorat 

0,1