Saqlash vazirligi sh. S. Shoyimova, M. K. Xoshimova, sh. R. Mirzayeva, M. M. Qo

Assessment 
Manager 
ma’lumotlar 
bazasi 
yordamida 
o’qituvchihar  bir  talabaning  ishini  baholaydi  va  natijasini  talabaga 
yetkazadi.  Nazorat  ishlari,  oraliq  va  yakuniy  nazoratlar  materiallari 
talabalarga 
Schedule 
ma’lumotlar  bazasi  yordamida  yetkaziladi, 
nazoratlarning  bajarilishi  tekshirilib,  natijasi  elektron  pochta  orqali 
Assessment Manager 
ma’lumotlar bazasiga uzatiladi.
 
Masofaviy  ta’limning  sifati  uning  dasturiy  ta’minoti  va  o’quv 
materiallarining mazmuniga ham bog’liq.
 
Ommaviy  Ochiq  Onlayn  Kurslar 
(ingl.  Massive  Open  Online
 

---

13
2
 
 
Sourses  -  MOOC)  bu  masofaviy  ta’lim  texnologiyalarini  amalga
 
oshiruvchi  eng  samarali  shakllardan  biri  bo’lib,  ochiq  va  interaktiv 
faoliyatdagi  internet  kurslaridir.  Bu  atama  tadqiqotchilar  Brayan 
Aleksandr  va  Deyv  Kormelarning  “Connectivism  &  Connective 
knowledge” kursi ustida olib borgan ishlar natijasida kiritildi. Bu to’rt 
so’z birikmasidan iborat atama quyidagicha izohlanadi: 
ommaviy
 
–
 
butun  dunyo  bo’yichakurs  ishtirokchilari  miqdorining  ko’pligi 
(100000  dan  ortiq  ta’lim  oluvchilar), 
ochiq 
–  ta’limning  to’liq  yoki 
qisman  bepulligi, istalgan  vaqtda kursga ulanish imkoniyati, 
onlayn
 
–
 
kursda  ta’lim  modeli  asinxron  (belgilangan  vaqt  bo’yicha)  yoki 
sinxron (vebinar, videouchrashuv) qo’llanilishi  bilan onlayn amalga 
oshirilishi, 
kurs 
– har bir kurs har bir ta’lim oluvchiga moslashtirilgan 
holda o’z qoidalariga, strukturasiga va maqsad-vazifalariga ega holda 
muallif tomonidan yaratiladi.
 
G’arbiy  matbuot  birinchi  marta  2011  yili  OOOKga  Stenford 
professori  Sebastyan  Trun  internet  tarmog’ida  g’ayritabiiy  intellekt 
to’g’risida  bepul  kursni  muvaffaqiyatli  o’qiganidan  keyin  e’tibor 
qaratgan.  Uning  talabalari  safiga  190  mamlakatdan  160  mingdan 
ortiq  kishi  kirdi.  Shundan  so’ng  bu  tajriba  ommalashib,  AQSh 
universitetlari OOOK yaratishda ishtirok eta boshlashdi.
 
So’nggi  yillarda  OOOK  internet  elektron  ta’limida  kuchli 
tendensiya  bo’ldi  va  bu  kurslar  orasida  tez  ommalashgan  holda, 
butun  dunyoning  nufuzli  OO’Yulari  tomonidan  tan  olingan  hamda 
o’z  brendini  yarata  olganlari  ham  bor.  Ulardan  quyidagilarini  misol 
tariqasida keltirish mumkin.
 
• 
Coursera
 
• 
Khan Academy
 
• 
INTUIT
 
• 
EdX
 
• 
British council
 
• 
UdacityX
 
• 
Coder Dojo
 
• 
Codecademy
 
• 
Carnegie Mellon Open Learning
 
• 
Stanford iTunes U
 

---

133
 
 
• 
MIT Open Courseware
 
• 
Mobiletuts+
 
• 
Free-Ed
 
• 
Horizont
 
• 
Google Code University
 
• 
Learning Space: The Open University
 
• 
Treehouse
 
• 
Udemy
 
• 
e-tutor
 
• 
Prometey
 
• 
WebTutor
 
• 
STELLUS
 
• 
RtadClass
 
• 
Tufts Open Courseware va b.
 
Masofaviy o’qitish ta’lim oluvchilarga virtual muhitda universitet 
va  kampuslar,  ma’ruza  va  auditoriya    mashg’ulotlarida    ishtirok  
etish  imkoniyatini  beradi.  Ayniqsa,  hozirgi  yangi  raqamli  avlod 
xususiyatlari  ana  shunday  shart-sharoitlarni  talab  qiladi.  Natijada 
ular o’qish imkoniyatlarining barcha yangi turlaridan ixtiyoriy tanlov 
asosida  foydalana  oladi.  Virtual  universitetlarda  ta’lim  xizmatlari 
faqat masofaviy ta’lim yordamida amalga oshiriladi hamda kredit va 
nokredit  kurslarga  bo’linadi.  Kredit  kurs  rasman  tasdiqlangan 
o’quvdasturlari  asosida  mutaxassislikka  tayyorlaydi  va  ilmiy  daraja 
olish  uchun  yo’l  ochadi.  Nokredit  kurslar  qo’shimcha  yoki  malaka 
oshirish  uchun  mo’ljallangan,  bunda  ilmiy  daraja  olish  ko’zda 
tutilmaydi.  Virtual  universitetlar  real  sharoitda  bo’lmasada,  turli 
o’quvdasturlari  va kurslari  bo’yicha  pedagogik  faoliyat  olib  borishi 
uchun litsenziyaga ega bo’lishi shart.