Sanoq sistemasi tushunchasi va ularning turlari ehm lari

son	Bo’luvchi
qoldiq
7465 933 116 14 1	8 8 8 8 8	1 5 4 6 0

Natija: 7465₁₀=6451₈

3. 
   98653₁₀ sonini 16-lik sistemada ifodalang:
   

son	Bo’luvchi	qoldiq
98653 6165 385 24 1	16 16 16 16 16	13 5 1 8 0

Natija :98653₁₀=815D₁₆
Misollar:

1. 
   25₁₀ ni ikkilik sistemaga o’tkazing:
   

25 2

24 12 2

1 12 6 2 25₁₀=11001₂
0 6 3 2
0 2 1
1

2. 
   25₁₀ ni sakkizlik sistemaga o’tkazing:
   

25 8

24 3 8 25₁₀=31₈
1 0
3

3. 
   28₁₀ ni o’n oltilik sistemaga o’tkazing:
   

28 16
16 1 16 28₁₀=1C₁₆
12
b) To’g’ri kasrni o’tkazish uchun u asos P ga ko’paytiriladi. Keyin hosil bo’lgan sonning butun qismi ajratiladi va kasr qismi yana R ga ko’paytiriladi. Bu jarayon ko’paytmaning kasr qismi nolga teng bo’lganda yoki kerakligicha raqamlar hosil qilinganda to’xtatiladi va butun qismlar ketma- ketligi kasrning R- ning sistemadagi yozuvini beradi.
Misollar:

1. 
   0,3125₁₀ sonini ikkilik sistemaga o’tkazing.
   

1. 
   3125 0,3125₁₀=0,0101₂
   

0 6250
1 250
0 50

2. 
   0
   

2. 
   0,12₁₀ sonini ikkilik sistemaga o’tkazing.
   

0 12 0,12₁₀ = 0,000111_…….2

0 24
0 48
0 96
1 92
1 84
1 68

3. 
   0,225₁₀ sonini sakkizlik sistemaga o’tkazing.
   

0 225

1 800
6 400
3 200
1 600 0,225₁₀ =0,16214_….8
4 8
c) Aralash sonni o’tkazish uchun butun qismi va kasr qismi alohida alohida o’tkaziladi.
Misol: 25,3125₁₀ ikkilik sistemaga o’tkazing.
25₁₀ =1101₂ 0,3125₁₀=0,0101₂ 25,3125₁₀=11001,0101₂
3. R- lik sistemadan –g- sistemaga o’tkazish uchun avval R- lik son 10- likka, keyin 10 likdan –g- likka o’tkaziladi.
Misol: 11001₂=25₁₀=31₈ 34₈=28₁₀=10₁₆
4 -qoida. 8 lik sanoq sistemasidan 2 lik sanoq sistemasiga o'tish uchun triadalardan ham foydalanish mumkin

8 lik sistemasidagi sonlar	0	1	2	3	4	5	6	7
2 1ik sistemasidagi sonlar '. *	0	1	10	11	100	101	110	111
Triadalar	000	001	010	011	100	101	110	111

Jadvalga e'tibor beradigan bo'lsak, 8 lik sanoq sistemasining raqamlarini 2 lik sanoq sistemasida ifodalash uchun ikkilikning kamida 3 ta raqami kerak bo'lar ekan. Bu uchtalik triada deb ataladi.