Sanoq faoliyatining rivojlanish bosqichlari

Sanoq faoliyatining rivojlanish bosqichlari

TAQDIMOT

Sanoq faoliyatining rivojlanish bosqichlari

Ilmiy tekshirishlar natijasida aniqlanishicha, bolalarning sanoq faoliyati taraiyoti quyidagi bosqichlarni oz ichiga oladi:

1- bosqich. Bu bosqichda bolalar bir xildagi narsalar toplami bilan ish korib, ularni ajratadilar va bir joydan ikkinchi joyga olib qoyib nimalarnidir quradilar. Bu vaqtda bolalarning diqqati butun toplamning ayrim elementlarga ajratib, tovush yoki harakatlar yigindisi kabi elementlarning bir xildagi takrorlanishiga ahamiyat bera boshlaydilar

2 - bosqich. Bu bosqichda bolalar bir toplam elemetlarini ikkinchi toplam elementlari bilan solishtirish malakasini amaliy egallab, elementlarning ozaro bir qiymatli munosabatda bolishini aniqlay boshlaydilar. Toplamlar elementlarini solishtirishni mashq qilsh natijasida elementlar orasida tenglik yoki tengsizlikni seza boshlaydilar.

3 - bosqich. Bu bosqichda bolalar sanoq operatsiyasini egallay boshlab, solishtirilayotgan toplamlar elementlarini sanab, sonlarni orinli ishlata boshlaydilar. Bolalar ongida natural sonlar qatori toplam tushunchasining shunday bir andozasi bolib, uning yordamida istalgan toplamning elementar miqdorini aniqlash mumkinligini tushuna boshlaydi.

4-bosqich. Bunda bolalar qoshni sonlar orasidagi togri va teskari munosabatlarni aniqlaydi, son tushunchasini chuqurroq ozlashtirib, natural~sonlar qatori malum bir sistema ekanini bilib oladilar. SHunday qilib, bolalarning sanoq faoliyati protsessida, avvalo toplamlar tasavvuri tarkib topadi, songra sonlar va sonlar qatori sistemasi tushunchasi tarkib topadi. Bolalarning sanoq faoliyati taraqqiyotida tortinchi bosqich ularni yangi faoliyatga tayyorlaydi, bu esa bolalarni aniq toplamlar bilangina emas balki sonlar bilan ham ishlash mumkinligini ayon qilib qoyadi.

Pul paydo bo`lganda o`nlik sistema yuzaga keldi. Bunda o`nta yuztani, o`nta yuzlik mingni tashkil qilgan. Bunday holda bir necha kishi sanagan. Birinchi kishi qo`llaridagi barmoqlarini birin-ketin yumib birlikni sanagan. Sanovchida 10 ta barmoqning hammasi yumilgandan keyin, u barmoqlarini ochib yuborgan. Ikkinchi sanovchi esa 6 barmoqini yumgan. Uning barmoqlari nechta to`la o`nliklaр sanalganini ko`rsatgan.

Ana shunday o`nlik sistemasi hindularning faktik sanashlari ham ko`rinadi. Bunda ular 10 ta predmetni bir qatorga qo`yganlar, 2 chisi yangi qatordan boshlaganlar. Bu usul uchun XI-XVI asrlarda Meksik sonini ifodalovchi illyustratsiya usuli qabo`l qilingan. Bir nuqta bilan ifodalanlar, ikkinchsini 2 ta nukta bilan.

Son va sanoqning dastlab qachon paydo bo`lganliti noma`lum. Lekin bundan bir necha o`n ming yillar burun odamlar o`z ehtiyojlarini qondirish uchun turli buyumlar yasab, mehnat qilganlar. Buning natijasida sanoqga duch kelganlar. SHu bilan birga savdo sotiqning yuzaga kelishi ham uni taqozo qiladi.

Odamlar kiyikning nechta shoxi, qushning nechta qanoti bo`lsa, odamning shuncha qo`li borligini bilganlar. Ular ikkigacha sanashni o`rganganlar.

E’TIBORINGIZ

UCHUN

RAHMAT