Sanoat va qishloq xojaligi qurilish obyektlarini joylashtirish

Geografiya bu boradagi tadqiqot ishlarini olib borishda dala izlanishlari natijalariga, statistik ma’lumotlarga tayanadilar. Bunda ular kartografik, qiyosiy, statistik, matematik va boshqa tadqiqot usullaridan foydalanadilar. Bu usullar nafaqat yirik hududiy birliklarni o‘rganishda, balki kichik bir ishlab chiqarish korxonasini iqtisodiy-geografik baholashda ham qo‘l keladi. Bunda eng muhimi korxona qurish uchun aynan shu hudud tanlanganlining sababini aniqlash va uning iqtisodiy-geografik o‘rnini baholash, iqtisodiy rayon majmuasi, xo‘jalik tarmog‘i nuqtayi nazaridan iqtisodiy samaradorligini aniqlashdan iboratdir.

Bundan tashqari korxonani iqtisodiy-geografik tahlil qilishda quyidagi ko‘rsatkichlar e’tiborga olinadi: — korxonaning hududiy tarkibi, ya’ni uning alohida bo‘limlari (sexlari)ning, zavod transport tugunining joylashishi; — korxonaning iqtisodiy aloqalari (mahsulot va qiymat birligida), qancha mahsulot ishlab chiqariladi, qanday xomashyo va yoqilg‘i qancha miqdorda qabul qilinadi; — asosiy mahsulot turlarining tannarxi (bunda xizmatchilarga to‘lanadigan ish haqi, o‘zlashtirish va tabiiy muhitni muhofaza qilishga to‘lanadigan mablag‘, shuningdek, transport xarajatlari alo­hida ko‘rsatiladi) va korxonaning foydasi (yoki zarari) aniqlanadi; — xizmatchilarning soni, ularning doimiyligi, almashinuvi va qayerdan ishga qatnashi; — korxonaning atrof-muhitga ta’siri. Korxonani tadqiq etishda korxona ishchilari bilan suhbatlashish, korxonaning tarixi bilan tanishish muhim ahamiyat kasb etadi.

Mamlakatimizning boy va qadimiy tarixidan ma’lumki, ajdodlarimiz tomonidan mahallalarni obodonlashtirish va bunyodkorlik ishlarini amalga oshirish eng bebaho qadriyat va an’analardan hisoblanadi. Mazkur qadriyatlarimizni izchil davom ettirgan holda keng ko‘lamli bunyodkorlik ishlarini barcha hududlarda amalga oshirish orqali qishloq aholisi uchun munosib sharoitlar yaratish va ularning turmush madaniyatini yanada yuksaltirish, eng asosiysi, yoshlarni xayrli ishlarga da’vat etish alohida ahamiyat kasb etadi. Har kim o‘zi yashaydigan uy, mahalla va qishloqni obodonlashtirishda hissasini qo‘shsa, yurtimiz obod bo‘ladi, obod yurtda yashaydigan odamlar kayfiyati yaxshi bo‘lishi ta’minlanadi.