Sanoat texnologiyasi

E yoritilganlik – S yuzali sirtga tushayotgan Ф yorug’lik oqimining

shu yuzaga
nisbati bilan aniqlanadi:



_E
S


(1.15)

Yoritilganlikning birligi – l y u k s (lx).
Lyuks – 1 lm yorug’lik oqimining 1 m² yuzada tekis taqsimlanganda hosil qiladigan yoritilganligi (1.9-rasm).
Yoritilganlik ham yorug’lik manbaining kuchiga, ham yorug’lik manbaidagi sirt orasidagi masofaga bog’liq bo’ladi. Aytaylik, R radiusli sfera markazida yorug’lik kuchi I bo’lgan nuqtaviy manba joylashgan bo’lsin.
Agar bu holda barcha nurlar sferaning ichki radiusiga tik tushishini va sferaning sirti S=4π R² bo’lishini e’tiborga olsak, unda (1.15) ifodadan foydalanib yoritilganlik uchun quyidagi formulani topish mumkin:

E


4 I I
_{4 R}² _R ²


(1.16)

1.9-rasm. “Yoritilganlik” animatsiyasidan fragment


Demak, yorug’lik tushayotgan sirtdagi yoritilganlik yorug’lik kuchiga to’g’ri, yorug’lik manbaidan yoritilayotgan sirtgacha bo’lgan masofaning kvadratiga esa teskari proporsional bo’ladi.
Mehnat unumdorligini orttirish va ko’zning ko’rish qobiliyatini saqlab qolish maqsadida ish joylarining yoritilganligi uchun turli mezonlar belgilangan. Quyida ularning ba’zilarini keltiramiz.
jadval