Sanoat tarmoqlarini boshqarish

3. BOB. “TEXNOLOG –METALIZ” M.CH.JMARKETINGFAOLIYATINITASHKIL

ETISHSAMARADORLIGINIOSHIRISHYO‘LLARI

3.1

ISHLABCHIQARISHSOHALARIDAMARKETINGFAOLIYATINITASH KILETISHSTRATEGIKREJALAR

Mamlakatimizdaamalgaoshirilayotganijtimoiy – iqtisodiyrivojlanishvaiqtisodiyottarmoqlaridagitarkibiyo‘zgarishlartahlili shuniko‘rsatadiki, erishilayotganyutuqvamuvaffaqiyatlarningasosidaiqtisodiyotvauningetakchitarmo qlarinimoderinizatsiyaqilishtexnikvatexnologikyangilashishlabchiqarishnidversifi ktsiyaqilishjarayonlariningo‘rnibeqiyosdir.

Shunuqtainazardanqarabamalgaoshirilayotgan islohatlarningmohiyativatamoyillarinitahlilqilishmoderinizatsiyavaishlabchiqarish nidversifikatsiyaqilishjarayonlarningnazariyvametodalagikasoslarnitadqiqetishmu himahamiyatkasbetmoqda.

Shuo‘rindamoderinizatsiyavadeversifikatsiyaatamalariningmazmunigato‘xt alibo‘tishmaqsadgamuvofiqdir. “ Modernizatsiya – ishlabchiqarishningtayyorlanayotganmahsulotlar ( ishvaxizmatlar) raqobatdoshliginioshirishgayo‘naltirilgantexnologikyangilanishjarayonidir.Ukorx onalarningtexnologikqoloqliginibartarafetishvositasibo‘lib, mehnat, moddiyvaxomashyoresurslaridansamaralifoydalanishdarajasigakeskintasirko‘rsata di. Moderinizatsiya,

texnikvatexnoligikyangilashnatijalariyuqoritexnoligikraqobatdoshishlabchiqarishn ingjadalrivojlanishshartinibelgilabberadi”.[2 ] .

Vaholankiiqtisodiyotvauningetakchitarmoqlarinimoderinizatsiyaqilishishla bchiqarishnideversifikatsiyaetishgaolibkeladi. Dversifikatsiya – yuqoriqo‘shilganqiymato‘sishdinamikasinitaminlaydiganmahsulotvaxizmatlarasso rtimentini qo’shishvakengayishjarayonidir.

Deversifikatsiyajarayoniiqtisodiyottarmoqlaridaolibborilayotganmoderinizatsiyav atarkibiyo‘zgarishlarbilanbevositauyg‘unlashganxodisasidir.[ ]

Yuqoridaqaydetilganidekiqtisodiyotvauningetakchitarmoqlarinimodernizats iyaqilish, texnikvatexnologikyangilashushbutarmoqlardaishlabchiqarishnidiversifikatsiyaeti shgaolibkeladi, pirovardidamamlakat , korxonavamahsulotningichkivatashqibozordagiraqobatdoshliginiaholiningishband ligiortadi,

uningturmushdarajasiyuksaladihamdamamlakatningbarqaroriqtisodiyo‘tis ta’minlanadi.

So‘ngiyillardamamlakatimiznimodernizatsiyaqilishjarayonihayotimizningb archajavhalaridao‘zaksinitopmoqda.

Ayniqsaiqtisodiyotimizningetakchitarmoqlarinimodernizatsiyaqilishtexnikvatexno logikyangilashhamdaishlabchiqarishnidiversifikatsiyaetishmuhimaxamyatkasbetm oqda.Milliyiqtisodiyotningbarqarorvasamaralifaoliyatyuritishnitaminlashuningo‘s ishsuratlarinijahondagirivojlanganmamlakatlardarajasigako‘tarishturlisiyosiyvaiqt isodiyo‘zgarishlarjahonbozorikonyunkturasidagitebranishlarinqirozholatlariganisb atan “ chidamlilik” mustaqilrivojlanishsaloxiyatiaynaniqtisodiyotningturlitarmoqlaridagitubislohotlar vaularningnatijalarigabog‘liq.

Aynivaqtdaishlabchiqarishnimodernizatsiyaqilishijtimoiy-

iqtisodiyhayotningboshqasohalaridagio‘zgarishlargachambarchasbog‘liqholdaama lgaoshiriladi.

Yanibarchasohavajavhalardajadalislohotvamodernizatsiyajarayonlariningamalgao shirilishidaizchillikvamantiqiymuvozanatnitaminlashalohidamuhimo‘rintutadi.Iqti sodiyotningyetakchitarmoqlarinimodernizatsiyaqilishvaishlabchiqarishnidiversifik atsiyaetishborasida 2011-2015

yillardaO‘zbekistonRespublikasisanoatinirivojlantirishningustuvoryo‘nalishlarito‘ g‘risidadasturmuhimahamiyatkasbetadi. Dasturningasosiymaqsadi – mamlakatimizsanoatinibaqarorjadalvamutanosibravishdarivojlantirishasosiysanoa

ttarmoqlarinidiversifikatsiyaqilishvaularningeksportsalohiyatinio‘stirishgayo‘nalti rilgantarkibiyo‘zgarishlarnichuqurlashtirishsanoattarmoqlarikompleksvakorhonala rnimodernizatsiyaqilishishlabchiqarishnitexnikvatehnologikyangilashasosidaularn ingsamaradorligihamdaraqobatdoshliginiyanadaoshirishdaniborat.Dasturningasosi yvazifavaustuvoryo‘nalishlariquyidagilardaniborat .

• 
  Tarkibiytuzilmahosilqiladigantarmoqlarvaumuman, sanoatnirivojlantirishdaiqtisodiyotningasosiytarmoqlarinidiversifikatsiyaqilishgay o‘naltirilgantarkibiyo‘zgarishlarnichuqurlashtirish ;
  

- Mamlakatimizsanoatmaxsulotiningraqobatdoshliginioshirish, sanoatvabutuniqtisodiyotnirivojlantirishningjahonkonyunkturasidagio‘zgarishlarg abog‘liqliginikamaytirishmaqsadidanormativko‘rsatkichvatariflarningbarqarorligi nitaminlash;

• 
  Sanoatkoxonalarinikengmiqyosdamodernizatsiyaqilish, texnikvatehnologikyangilash ,
  

ularningengzamonaviyyuksaktehnologikuskunalarbilanjihozlash, sanoattarmoqlaridazamonaviyilm-

fanyutuqlarivailg‘orinnovatsiyatexnologiyalarinijadaltadbiqetish , sanoatuchunyuqorimalakalikadrlartayyorlashnikengaytirish;

• 
  Ishlabchiqarishnidiversifikatsiyaqilish , mahalliyxomashyonichuqurvasifatliqaytaishlashnegizidaeksportsalohiyatiningbar qaroro‘sibborishini ,
  

eksportgamo‘ljallanganraqobatdoshsanoatmahsulotiishlabchiqarishniko‘paytirishn i,ularnisotishbozorlarikengaytirilishinitaminlash;

• 
  Mehnatunumdorliginio‘stirish ,
  

ishlabchiqarishxarajatlarivamaxsulottannarxiniizchilpasaytirish , energiyavaresurslarnitejaydiganzamonaviytexnologiyalarnijoriyetish , ishlabchiqarishnitashkilqilishnitakomillashtirish , nobudgarchiliklarvaunumsizsarf- xarajatlarnibartarafetishhisobidansanoatishlabchiqarishisamaradorliginimutassilos hiribborish;

-

Sanoatmaxsulotiniishlabchiqarishdauningtashqibozordagiraqobatdoshliginitaminl aydiganxalqarosifatstandartlarivatehnikreglamentlarnitizimlitarzdatadbiqetish.

Yuqoridazikretilganyo‘nalishlarniumumlashtirganholdatasvirlashmumkin .

Mamlakaimizdaetakchitarmoqlarnimodernizatsiyaqilish, texnikvatexnologikyangilashnijadallashtirishvaishlabchiqarishnidiversifikatsiyaqil ishningasosiyomillarisifatidaquyidagilarniko‘rsatishmumkin :

• 
  Maqsadlidavlathududiydasturlarniamalgaoshirish ;
  

-Yuqoriqo‘shilganqiymatyaratadigantarmoqlarulushinioshirish ;

-

Sanoatnirivojlantirishdaxorijiyinvestitsiyalarvabankkreditlaritasirchanliginioshiris h ;

• 
  Sanoatnirivojlantirishdaqo‘shmakorxonalarningulushinioshirish ;
  
• 
  Infratuzilmasinishakllantirish (suv,gaz , elektrenergiyasi, transportvaboshqalar)
  

-

Qurilishmateriallarisohasidayangikorxonalartashkiletishvatayyormahsulotniishlab chiqarishnio‘zlashtirish

Yuqoridako‘rsatilganvazifalarniamalgaoshirishdakorxonadamavjudsharoiti mkoniyatlarmaqsadvaresusrslarmanbalarinihisobgaoladiganindividualishlashuslub igaegabo‘lishilozim. Strategiyanirejalashtirishdamarketingmuhimro‘legallaydi, chunki o’z

strategiyanirejalashtirishuchunkerakbo‘ladiganmalumotlarbilantaminlaydi. O‘znavbatidaesastrategikrejalashtirishtashkilotmarketingidakattaro‘lo‘ynaydi.

Misoluchunmarketingxizmatistrategikrejalshtirishniishlabchiqaradiganbo‘limlarib ilankorxonaningstrategic maqsadiuchunbirgalikdaisholibboradi. Ma’lumsabablargako‘rahozirgivaqtdafirmalarkompleksstrategikrejalshtirishniishl abchiqishimkoniyatgaegaemaslar.

Shuninguchunularbiznesrejaniishlabchiqishbilanchegaralanmoqdalar.

Strategikrejalashtirishtashkilotningglobaluzoqqamo‘ljallanganmaqsadlarniv auniamalgaoshirishmexanizminio‘zidamujassamlashtiradi.

Vaqtgabog‘liqholdastrategikrejaqisqamuddatli (yillik) yokiuzoqmuddatli (korxonaningjoriyfaoliyatibilanbog‘liqholda )bo‘ladi. Strategiyalarnimanio‘zichigaoladi?

Busavollargajavobberishuchunbosqichlarniko‘ribchiqamiz:tahlil, rejalashtirish, amalgaoshirishvatekshiruv(nazorat).

3.1.1-

rasmdastrategiyanivamarketingnirejalashtirishuchunkerakbo‘ladiganrejalshtirishja rayoniko‘rsatilgan

.Jarayonnirejalshtirishdanoldinkorxonaningichkivatashqianalizniolibborishlozim.


3.1.1- rasm strategiya vamarketingnirejalashtirish







3.1.1- rasm.

Strategiyanivamarketingnirejalashtirishuchunkerakbo‘ladiganrejalshtirishjarayoni.

Marketingstrategiyasi-

bulogiksxemabo‘libundao‘tkaziladiganmarketingtadbirlario‘zaksinitopgan.

Ularyordamidakompaniyao‘zmarketingvazifalariniamalgaoshiradi.Ualohidamaqsa

dlibozorlargamoljallanganpozitsionmarketingkompleksivamarketingtadbirlarigake tganharajatlarsigmentlaridantashkiltopgan.

Tadbirkorlik faoliyatini tahliliy o‘rganish jarayonida uning ustunlik-lari, imkoniyatlari, kamchiliklari va tahdidlarini qiyosiy o‘rganish orqali amalga oshiriladi.

Bozor iqtisodiyoti sharoitida tadbirkorlik faoliyatini rejali va bir maqsad sari to‘g‘ri olib borish uchun quyidagi SWOT tahlilidan yuqori darajada foydalanishi kerak bo‘ladi. SWOT tahlilisavollari quyida taqdim etilgan.