«sanoat marketingi» kafedrasi

 Xulosa. 

Rossiyadagi  1917  yil  oktyabr  tuntarishi  Shurolar  davri  iqtisodiyotini 

boshlab  berdi.  Bu  iqtisodiyotning  nazariy  asosini  markscha-lenincha  iqtisodiy 

ta’limot  tashqil  etadi.  Bu  ta’limot  tarafdorlari    nomarksistik  (G‘arb) 

nazariyalarni  (masalan, marjinalizm) burjuaziya nazariyalari deb ta’kidladilar. 

Bu davr iqtisodiy bilimlari dastlabki boskichini "Xarbiy kommunizm", "Yangi 

iqtisodiy  siyosat"  tashqil  etadi.  Iqtisodiyotda  ma’muriy-  buyruqbozlik  tizimi 

20-30 yillardayok shakllandi.  

30-  yillarda  sotsializm  iqtisodiy  qonunlari  xarakteri  xaqidagi  masala  ilk 

bor  kuyildi  va  "sotsializm  siyosiy  iqtisodi"  tushunchasi  ilmiy  amaliyotga 

kiritildi.  Sovet  xo‘jaligi  nazariyasi  (N.Voznesenskiy)  va  iqtisodiy  siyosati 

yo‘llari  shakllantirildi.  Abstrakt  mexnat  xaqidagi  munozara  boshlandi.  U 

siyosiy  iqtisod  predmetining  ma’nosi,  ishlab  chiqarish  kuchlari  va  ishlab 

chiqarish munosabatlari dialektikasi xaqidagi munozaraga usib utdi.  

Dastlabki  sotsialistik  jamgarish  qonuni  (E.Preobrajenskiy)  va  mexnat 

sarflari qonuni (N.Buxarin) konsepsiyasi taklif etildi. 

Xalq  xo‘jaligini  rivojlantirish  konsepsiyalari  rivojlantirildi.  Tarmoqlararo 

balans  (L.Kritsman,  P.Popov,  L.Litoshenko)  g‘oyasi  va  rejalashtirilgan  balans 

(V.Bazarov, V. Grossman)uslubi ishlab chiqildi. 

S.  Strumilin  tomonidan  "Optimal  reja"  xaqidagi  masala  ilk  bor  kuyildi. 

Shurolar  iqtisodiyotida  reja  va  iqtisodiy  muovozanat  (D.Yurovskiy) 

---

     

59 

muammolari  hamda  rejali  ravishda  tartibga  solib  turish  konsepsiyasi 

(N.Kondratev) xususiyatlari bayon etildi. 

Tovar  ishlab  chiqarish  va  uning  muomalasi,  qiymat  qonuni,  pul,  savdo-

sotik  va  xo‘jalik  xisobi  muammolari  yangicha  (N.Voznesenskiy)  kuyildi. 

Tashqiliy-ishlab 

chiqarish 

maktabi 

olimlarining 

asarlari 

(A.CHayanov,A.Selinsev)va agroindustrial kombinatlar (Ya.Niqulikin) g‘oyasi 

taklif etildi. 

Iqtisodiy  matematik  tadqiqotlar,  statistika  va  statistik  ta’minot 

muammolari ko‘rib chiqildi.  

60-80  yillardagi  mamlakat  iqtisodiy  xayotidagi  turgunlik  xolatlari 

sabablari va shakllari taklif qilindi. 

 Iqtisodiy  islaxatlar,qayta  ko‘rish(perestroyka)  muammosi  munozara 

qilindi (L.Abalkin, L.Bunich, S.Shatalin, G.Yavlinskiy va boshqalar).