Sanoat korxonalarining belgilari, funksiyalari va vazifalari. Sanoat

MUNDARIJA

KIRISH………………………………………………………………………….3 I. SANOATI KORXONALARI YETAKCHI TARMOQI…….5

1.1 Sanoat korxonalarining belgilari, funksiyalari va vazifalari. Sanoat

tarmoqlari va ularning rivojlanishi…………………………………....5
II. KIMYO SANOATI TARMOQ TUZILMASI……………….18
2.1 Tarkibiy siyosati, uning mohiyati va ahamiyati………………………18 2.2 Sanoat tarmoq tuzilmasi va uni belgilovchi omillar………………….21

III. SANOAT KORXONALARIDA ZAMONAVIY BOSHQARUV TIZIMI

3.1 Sanoat korxonalari tuzilmasini belgilovchi omillar va boshqarishning
asosiy tamoyillari va usullari…………………………………………..25
3.2 Sanoat korxonalarida boshqaruv tuzilmalari shakllari va ularning
xususiyatlari…………………………………………………………….35

IV. XULOSA…………………………………………………………………39

V. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………..40

KIRISH

O'zbekistonda Kimyo sanoati — ogʻir sanoat tarmoqlaridan biri, xilma-xil kimyoviy mahsulotlar turlari: kon-kimyo xom ashyosi, asosiy kimyo mahsulotlari
(ammiak, noorganiq kislotalar, ishqorlar, mineral oʻgʻitlar, soda, xlor va xlorli mahsulotlar, suyultirilgan gazlar va b.), plastmassa va sintetik smolalar, shu jumladan, kaprolaktam, sellyuloza atsetatlari, kimyoviy tola va iplar, plastmassa va shisha-plastiklardan materiallar va buyumlar, lok-boʻyoq materiallari, sintetik boʻyoqlar, kimyoviy reaktivlar, fotokimyo mahsulotlari, maishiy kimyo tovarlari va b. ni ishlab chiqaradi. K.s.ning mustaqil sanoat tarmogʻiga aylanishi sanoat toʻntarishi bilan bogʻliq. Sulfat kislota i. ch. boʻyicha dastlabki zavodlar 1740 y.da Buyuk Britaniyada (Richmond), 1766 y.da Fransiyada (Ruan), 1805 y.da
Rossiyada (Moskva gubernyasi), 1810 y.da Germaniyada (Leypsig yaqinida) barpo etilgan.
Toʻqimachilik va shisha-oyna sanoatining rivojlanishi bilan soda ishlab chiqaradigan zavodlar qurildi. Bunday korxonalar — soda zavodlari Fransiyada 1793 y.da (Parij yaqinida), Buyuk Britaniyada 1823 y.da (Liverpul), Germaniyada
1843 y.da (Elba boʻyidagi Shyonebek sh.da), Rossiyada 1864 y.da (Barnaul)da qurildi. 19-asr oʻrtalaridan Buyuk Britaniya (1842), Germaniya (1867), Rossiya
(1892)da sunʼiy oʻgitlar ishlab chiqaradigan zavodlar ishlay boshladi. AQShda K.s.
Yevropa mamlakatlariga nisbatan kechroq paydo boʻldi, lekin 1913 y.ga kelib kimyoviy mahsulotlar i.ch. hajmi boʻyicha jahonda 1-oʻringa chiqib oldi. Oʻzbekistonda tegishli xom ashyo manbalari boʻlishiga qaramay 20-asrning 30-
y.larigacha K.s. deyarli yoʻq edi. 1910-y.larda ohak kuydirish, oʻsimlik boʻyogʻi olish, oltingugurt i.ch., ishqoriy moddalar tayyorlash, sovungarlik bilan shugʻullangan bir qancha kichik korxonalar (12 sovun zavodi, neftni haydash zavodi, 2 boʻyoq f-kasi) boʻlgan.
Xomashyo bazasiga yaqin joyda esa shakar, yog`-moy, konserva, spirt, vinochilik, paxta tozalash va shu kabi tarmoqlar joylashadi. Shunday qilib, korxonalarni joylashtirishni rejalashtirish va iqtisodiy asoslash paytida har bir tarmoqning o`ziga xos xususiyatlarini tog`ri hisobga olish, ishlab chiqarishni joylashtirishning umumiy tamoillariga tayanish butun sanoatni joylashtirishning yuqori samaradorligini ta’minlash imkonini beradi. Natijada ijtimoiy mehnat unumdorligi oshadi bu esa, milliy iqtisodiyotning rivojiga katta ta’sir ko`rsatadi.
Sanoat korxonasini joylashtirish hududi va joyini tanlash yangi quriladigan korxona hajmi va ixtisoslashishini, ularning ishlab turgan, loyihalanayotgan korxonalar bilan aloqalarini aniqlash sanoat korxonalarini faqat geografik jihatdan to`g`ri joylashtirish uchungina emas, balki yangi va ishlab turgan korxonalarni rekonstruksiya qilishni loyihalash uchun ham muhimdir. Loyihaning yuqorilash uchun ham muhimdir. Loyihaning yuqoridagi masalalariga bag`ishlangan qismi qolgan barcha masalalariga bagi`shlangan qismi qolgan barcha qismlarning ishlashi uchun manba bo`lib xizmat qiladi. Bu qismda korxonani mazkur joyda qurishning maqsadga muvofiqligi, xomashyo, yoqilg`I, energiya va suv manbalari, loyihalanayotgan korxonaning qiymati va texnik-iqtisodiy ko`rsatkichlari aniqlanadi: