Sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish

Axborot olishni nazorat qilishning texnik vositalari.

Anan’viy texnologiyalar - login va parollardan foydalanganda – foydalanuvchilar ko’plab qarablarni eslab qolishga majbur bo’ladi, shuningdek, parolni topib olish xavfi ham mavjud. Ko’p hollarda foydalanuvchilar bir nechta resurslarga bitta paroldan foydalanadilar.

Ikki omillik autentifikatsiya va boshqa bir qator kuchaytirilgan sistemalar mavjud, bunda foydalanuvchi qo’shimcha apparat vositalari smart- karta yoki identifikatsion - token (ixcham) apparat qurilmalari- kalit va ma’lum personal indentifikatsion qarab (Pin-kod)ga ega bo’lishi kerak.
Tokenlar autentifikatsiyaning ikki omili mexanizmdan foydalanadi:

1. 
   foydalanuvchi o’zining Pin-kodini biladi va uning yordamida sistema tokenning egasini tanib oladi;
   
2. 
   o’z navbatida, token ham sistemadan signal olganidan keyin kodni beradi va bu kod esa avtorizatsiya qilishni amalga oshiradi.
   

Agar token yoki karta begona kishilar qo’liga tushib kolib, u bir necha bor noto’g’ri Pin-kodni terganidan keyin u blokirovka bo’lib koladi.
3. Axborot olishni nazorat qilishning biometrik vositalari.

Biometrik identifikatsiyalash bir qator muammolarni samarali hal qilish imkonini beradi, jumladan:

1. 
   Yomon niyatli kishilarni parol, karta yoki hujjatlarni ugirlash natijasida himoyalangan sistemaga kirishni oldini oladi.
   
2. 
   Informatsiyaga kirib borishni chegaralash va ularni saqlanishiga shaxsiy ma’lumotni oshirish.
   
3. 
   Faqat maxsus ruxsatnomaga ega bo’lgan mutaxassisnigina uta muxim hujjatlarni olishga ruxsat berish.
   
4. 
   Ortiqcha ustama xarajatlarga (karta, kalit) yo’l qo’ymaslik.
   
5. 
   Kalit, karta yoki parollarni yuqolishi, bo’zilishi kabi noqulayliklarni oldini olish.
   

Narxi arzon bo’lgan biometrik nazorat printsiplariga asoslangan mikroprotsessorli sistemalar XX asrning 90 - yillarida paydo bo’ldi. Bugungi kunda biometrik printsiplarga asoslangan ko’plab qurilmalarni uchratish mumkin. AQSHda mijozlarni yuzini ajrata oladigan bankomatlar ishlamoqda. Biologik kod sifatida insondagi noyob ko’rsatgichlardan foydalaniladi:
Fiziologik :
1. Barmoq izlari ;
2. Kaftining izlari ;
3. Ko’zining sokasi ;
4. Ko’z qorachigi ;
5. Qo’lining geometrik shakli ;
6. DNK strukturasi.