Sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish

7-rasm.Korxonaning namunaviy tashkiliy strukturasi

Boshqarishda qo’llanilayotgan ko’plab ma’lumotlar turli hujjatlarda aks etishi mumkin. Korxonada ushbu hujjatlar bilan shug’ullanadigan bir qator maxsus bo’limlar mavjud,jumladan:

1. 
   Devonxona – bu korxonaning boshqa korxonalar bilan xizmat yozuvlarini olib boruvchi va joriy hujjatlarni rasmiylashtiruvchi bo’lim hisoblanadi.
   
2. 
   Kadrlar bo’limi – xodimlarni tanlash, ularni ishga olish va ishdan bo’shatish, ukitish, pensiyaga chiqarish masalalarini hal qiladi. SHaxsiy tarkib bo’yicha – ularning shaxsiy delalari, mehnat daftarchalari, lavozim yo’riqnomalari va boshqa ishlarni olib boradi.
   
3. 
   Buxgalteriya – korxona to’g’risidagi moliyaviy ma’lumotlarni to’plash va qayta ishlash, shuningdek davlat organlariga korxona faoliyati to’g’risida hisobotlar topshirish bilan shug’ullanadi. Jumladan, xodimlarga ish xaqi hisoblash,to’lash, soliqlarni to’lash va xakozolar.
   
4. 
   Arxiv – korxonaning faoliyati natijasidan vujudga kelgan hujjatlar saqlanadigan bo’lim hisoblanadi. Arxiv xodimlari qonunda belgilangan davr mobaynida hujjatlarni saqlash, shuningdek saqlash muddati tugaganidan keyin ularni yo’q qilish bilan shug’ullanadi.
   
5. 
   Moddiy-texnika ta’minoti bo’limi korxonani xom-ashyo materiallar, yarim fabrikatlar va dastgoxlar bilan ta’minlash bilan shug’ullanadi.
   
6. 
   Marketing bo’limi korxonaning umumiy biznes-rejasini tayyorlashda foydalaniladigan marketing rejasini tayyorlash va marketing dasturini tayyorlash va boshqalar bilan shug’ullanadi.
   

Korxona rahbarlar va xodimlarning o’zaro harakatini aks ettiruvchi ichki informatsion aloqalarga va hamkorlar, nazorat qiluvchi organlar, iste’molchilar va mijozlar bilan o’zaro harakatini aks ettiruvchi tashqi informatsion aloqalarga ega. Bunda yuqori organlardan korxonaga qonunlar, me’yorlar, ko’rsatmalar va farmoyishlar ko’rinishidagi rahbarlik ma’lumotlari kirsa, korxonadan yuqori organlarga hisobotlar va rejalar yuboriladi.
Halq xo’jaligida moddiy qiymatlar yaratuvchi korxonalar bilan birgalikda tijorat korxonalari ham faoliyat ko’rsatadi, chunki ishlab chiqarilgan mahsulotlarni bevosita iste’molchiga yetkazib berish ham katta mas’uliyatni talab qiladi. SHuning uchun ham zamonaviy tijorat korxonalarining strukturasini ko’rib chikamiz (8-rasm).