Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti

Tayanch so‘z va iboralar.
 
1.YUridik shaxs -turli mulkchillikka asoslangan, mustakil ish yurituvchi, konunga 
kura fukarolik hukuklari va majburiyatlari sub’ekti bulgan korxona, tashkilot, 
muassasa. Uz nomidan mulkiy hamda nomulkiy hukukiy olish va majburiyatlarni 
bararish,sud, arbitraj va haqamlar sudida dagvogar bulishi mumkin.Bankda uz hisob 
varakasiga ega, mustakil balans asosida yuritadi. 
2.Hususiy firma -ayrim shaxslar eki oilalarga karashli tashkilot bulib ,daromad olish 
maksadida mustakil hujalik faoliyat kursatadi. Bunday korxonalar asosan kishlok 
hujaligi va kichik biznes doirasida keng ish yuritadilar. 
3.
SHirkat -ikki eki undan ortik ishtirokchilar mablaglari asosida tashkil kilingan 
firma. 
4.
Ustav kapitali - firma eki korxonani barpo etish tugrisidagi shartnoma eki 
nizomida belgilangan mablaglar qkapital) mikdori. 
5.
Byudjet assignovaniesi - biron-bir korxona eki tarmokni rivojlantirishga davlat 
byudjetidan ajratiladigan mablag. 
6.
Korporatsiya - rivojlangan yirik aksionerlik jamiyati va trestlar;biron bir faoliyat 
uyushgan yuridik va jismoniy shaxslar majmui. Korporatsiyalar bir hil 
mahsulotlarning asosiy ishlab chikaruvchilarni birlashtiradi ,natijada ishlab chikarish 

---

faollashadi.Ayiy paytda korporatsiyalar investitsiya kapitalining markazlashuviga 
erdam beradi, ilmiy-tehnika 
tarakkietini, mahsulotning rakobat bardoshligi va uzok haetiy 
siklini ta’minlaydi. 
7.Konsern - ishlab chikarish diversifikatsiyasi asosida 
tarkib topadigan yirik, kup 
tarmokli korporatsiya.(bir vaktining uzida har hil tarmoklarga oid tovarlar ishlab 
chikarish- “diversifikatsiyalash” deyiladi.). 
8.
Aksionerlik jamiyati qA.J.)-turli korxona, tashkilot, bank , kompaniya va ayrim 
shaxslar pul mablaglarini sherikchilik asosida va sohibkorlik maksadida 
birlashtiradigan jamiyat korxona ).Muomalaga nominal kiymati kursatilgan 
aksiyalar chikarish va uni sotish bunday jamiyatning negizini tashkil etadi. 
9.
Aksiya (pay kogozi )-aksionerlik jamiyati chikargan kimmatbaxo kogoz.Aksiya 
egasining shu jamiyat mablagiga kushgan hissasini va shunga muvofik topilgan 
foydaning bir kismini dividend tarikasida olishini ,uni boshkarib turishda katnasha 
olishini taediklaydi. 
10.
Aksiyaning nominal narhi - aksiyaning aksionerlik jamiyati ta’sis etilganda 
sotilgan dastlabki narhi. 
11.
Aksiya paketi -sotib olingan aksiyalar mikdori . 
12.
Aksiya nazorat paketi -aksiya egasiga aksionerlik jamiyatida hukmroilikni 
ta’minlaydigan aksiya mikdori; chikarilgan aksiyalarning umumiy summasida bir 
shaxs, kompaniya eki davlatning yirik hissasi.Aksionerlik jamiyatining yigilishida 
hal kiluvchi ovozga ega bulish hukukini beradi (bunda jami aksioner kapitalining 
51%-ga emas, balki 20-30%, ba’zan undan ham kamrok hissaga ega bulishi 
kifoya). 
13.
Davlat byudjeti - markazlashgan davlat pul fondini shaklantirish va undan 
foydalanishning asosiy moliyaviy rejasi. 
14.
Dividend - aksionerlik jamiyati foydasidan aksionerga tegishli hissasi.