Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti

Tayanch so‘z va iboralar

Ish xaki – mexnat bozorida ish kuchini sotuvchi bilan uni oluvchi o‘rtasida kelishilgan narx. Ish xaki asosiy ish xaki (ishlangan vaqt uchun to‘langan), qo‘shimcha ish xaki (ishlanmagan vaqt uchun, ammo qonun bo‘yicha olinadi) va mukofotlar tashkil topadi.

Tarif tizimi – mexnat muraqqabligi va sharoitiga qarab xak to‘lash darajasini aniqlash uchun qo‘llaniladigan normativlar to‘plamasi.
Tarif setka – qo‘llaniladigan razryadlarga mos, to‘g‘ri keladigan xak to‘lash darajasini aniqlash shkalasi.
Tarif stavka – davlat tomonidan ishchilar malakasi (razryadi), ish turi va sharoitiga qarab vaqt birligi uchun (soat, kun, oy) belgilangan xak miqdori. Rassenka (ishbay) – 1 o‘lcham maxsulot uchun hisoblangan xak miqdori:
^R=(Tst6^*Tsm^{)/ N}i/ch(sm)^.
Minimal ish xaki – tarif setkasining “0” razryadga to‘g‘ri keladigan (tarif koeffitsienti 1-ga teng) davlat tomonidan belgilangan ish xakining eng kam miqdori.
Sof ish xaki – ish xakidan soliqlar, ijtimoiy sug‘urta to‘lovlari, xar xil badal pullari chegirib olingan, so‘ng qoladigan va ishlovchining qo‘liga naqd tegadigan xak.


Nazorat savollar


Bozor munosabatariga o‘tish sharoitida ish xakini ratsional tashkil qilish asosiy tamoyillarining mohiyati.
Sanoat xodimlar ish xakini boshqaruvida tarif tizimning roli?
Mehnat xaki shakllari va tizimlar mazmuni hamda ularning xususiyatlari? YATS kiritilishining maqsadi, vazifasi va strukturasi?
“Ish xaki” tushunchasi va sanoat xodimlarining mexnat xaki fondining xisobi?
Bayram, dam olish kunlar, tungi vaqtda ishlovchilar uchun ko‘zda tutilgan qo‘shimcha kafolotlar?
Ish xaki darajasiga mexnat sharoitlarining ta’siri?


9-Mavzu. Korxona sarflari, ularning mohiyati, strukturasi va tasnifi.

1. 
   Maxsulot tannarxiga kiritiladigan sarf xarajatlar tarkibi:
   

1.