Sanoat ekologiyasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT KIMYO-TEXNOLOGIYA INSTITUTI

70710401- Atrof-muhit muhofazasi (kimyo va oziq ovqat sanoati)mutaxassisligi bo’yicha

“SANOAT EKOLOGIYASI” kafedrasi
“MINTAQAVIY EKOLOGIYA MUAMMOLARI” fanidan

KURS ISHI

Mavzu: Energetik resurslardan foydalanish, saqlash va himoyalash

Bajardi: M21-16 guruh magistri Inoyatxonova M.O.
Tekshirdi:Phd. Igitov F.B.

TOSHKENT 2022
Energetik resurslar, ulardan foydalanish, saqlash va himoyalash.

Bizning tsivilizatsiyamizning asosiy vazifasi biosferaning bifurkatsiya holatiga o'tishini oldini olishdir. Bu holatdan chiqish yo'li noaniq. Bu, shuningdek, neolit ​​halokati natijasida Cro-Magnonlarda bo'lgani kabi, rivojlanish uchun ham yangi stimullar berishi mumkin, yoki Mousterian madaniyatida bo'lgani kabi, butunlay yo'q bo'lib ketishiga olib kelishi mumkin. Xavf shunchalik yuqoriki, insoniyat buni ko'tara olmaydi. Demak, zamonaviy tsivilizatsiyaning asosiy strategik maqsadini bunday kategorik shakllantirish.

Endi energiyani qayerdan olamiz?
Hozirgi vaqtda elektr energiyasining asosiy qismi issiqlik elektr stansiyalarida (IES) ishlab chiqariladi. Buning ortidan odatda gidroelektr stansiyalar (GES) va atom elektr stansiyalari (AES) keladi.
1. Issiqlik elektr stansiyalari
Dunyoning aksariyat mamlakatlarida issiqlik elektr stansiyalarida ishlab chiqariladigan elektr energiyasi ulushi 50% dan ortiqni tashkil qiladi. Odatda IESlarda yoqilg'i sifatida ko'mir, mazut, gaz, slanets ishlatiladi. Qazib olinadigan yoqilg'ilar tiklanmaydigan manbalardir. Ko'pgina hisob-kitoblarga ko'ra, sayyoramizda ko'mir 100-300 yilga, neft 40-80 yilga, tabiiy gaz 50-120 yilga etarli bo'ladi.
IESlarning samaradorligi o'rtacha 36-39% ni tashkil qiladi. Yoqilg'i bilan birga IES sezilarli miqdorda suv iste'mol qiladi. 2 million kVt quvvatga ega odatdagi issiqlik elektr stansiyasi kuniga 18 ming tonna ko'mir, 2500 tonna mazut va 150 ming m3 suv iste'mol qiladi. IESlarda chiqindi bug'ni sovutish uchun kuniga 7 million m3 suv sarflanadi, bu esa sovutish suv omborining termik ifloslanishiga olib keladi.
Issiqlik elektr stantsiyalari yuqori radiatsiya va atrof muhitning zaharli ifloslanishi bilan ajralib turadi. Buning sababi shundaki, oddiy ko'mir va uning kulida uran va bir qator zaharli elementlar yer qobig'iga qaraganda ancha yuqori konsentratsiyalarda mavjud.
Yirik issiqlik elektr stansiyalari yoki ularning majmualarini qurish jarayonida ifloslanish yanada katta ahamiyatga ega. Bunday holda, masalan, ma'lum bir hududda quruqlikdagi o'simliklarning fotosintezi natijasida kislorodning yonish tezligining uning hosil bo'lish tezligidan oshib ketishi yoki karbonat angidrid kontsentratsiyasining oshishi natijasida yangi ta'sirlar paydo bo'lishi mumkin. sirt qatlamida.
Eng istiqbolli qazib olinadigan yoqilg'i manbai ko'mirdir (uning zaxiralari neft va gaz zahiralariga nisbatan juda katta). Asosiy jahon ko'mir zaxiralari Rossiya, Xitoy va AQShda to'plangan. Shu bilan birga, hozirgi vaqtda IESlarda asosiy energiya miqdori neft mahsulotlaridan foydalanish hisobiga ishlab chiqariladi. Shunday qilib, qazib olinadigan yoqilg'i zahiralarining tuzilishi energiya ishlab chiqarishda uning joriy iste'moli tarkibiga mos kelmaydi. Kelajakda qazib olinadigan yoqilg'i (ko'mir) iste'molining yangi tuzilishiga o'tish katta ekologik muammolarni, moddiy xarajatlarni va butun sanoatda o'zgarishlarni keltirib chiqaradi. Bir qator davlatlar allaqachon energetikani qayta qurishni boshlagan.