Sanoat ekologiyasi

Amaliy № 1

Mavzu: Atmosfera havosida zaharli moddalarning tarqalishi va tashlanayotgan chiqindilarning mumkin bo’lgan chegaraviy miqdorini hisoblash.
Atmosfera xavosining yer ustki qatlamini sanoat korxonalaridan tashlanadigan zararli moddalar bilan havfli ifloslanish darajasi zararli moddalarning yer ustki konsentratsiyasi bilan aniqlanadi. Atrof – muxitga chiqindilar va energetik chiqindilarga bo‘linadi. Material chiqindilarga gazsimon, suyuq va qattiq chiqindilar kiradi. Energetik chiqindilarga esa elektromagnit to‘lqinlar, qattiq shovqin, issiq oqim va radioaktiv nurlanishlar kiradi. Gazsimon chiqindilarning manbalari tabiiy va sun’iy manbalarga bo‘linadi.
-tabiiy chiqindilarga: chang – to‘zon bo‘ronlari, vulqon changlari, o‘rmon yong‘inlari, shamol ta’sirida emirilishlar va tirik organizmlarni biologik emirilishi.
-sun’iy (antropogen) chiqindilarga: sanoat korxonalari, transport vositalari, issiqlik energetika qurilmalari, uy isitgich vositalari, qishloq xo‘jaligi.
Atmosfera xavosiga bir qator chiqindi gazlar tashlanadi. Masalan: qora metallurgiya korxonalarida rudalarni tayyorlash va ularni eritish jarayonida - oltingugurt angidridi (SO₂), changlar; rangli metallurgiya korxonalarida - oltingugurt angidridi (SO₂), changlar, vodorod ftorid; kimyo korxonalarida – noorganik, organik birikmali changlar, uglerod dioksidi, uglerod oksidi, ammiak, oltingugurt angidridi, azot oksidlari , vodorod ftorid, vodorod xlorid, vodorod sulfid vash u kabi boshqa gazlar; avtomabil transportidan 100dan ortiq ko‘rinishdagi zaharli chiqindi gazlar, shu jumladan konseragen uglevodorodlar, tetraetil qo‘rg‘oshin birikmalari xosil bo‘ladi.
Atmosfera havosi tarkibidagi zaharli moddalarning tarqalishi va ruxsat etilgan me’yorini (REM) hisoblash
Tayanch so‘zlar: is gazi, konsentratsiya, oltingugurt, tezlik, konsentratsiya
Mashg‘ulot maqsadi kelgusi o‘quv faoliyatida zarur bo‘ladigan, o‘quv ko‘nikmalarni (masalalarni yechish) shakllantirish.