Sanoat binolari

Rasm 3.2. a)-monorels; b)-maxsus qurilmali ko‘prikli va aylanma konsolli kran; v)-tayanchli kran.

Sanoat binolarini xajmiy tarxiy va konstruktiv loyixalashda osma ( monorels, kran balka) va ko‘prikli kranlardan foydalanish juda keng tus olgandir. Osma kranlar ( monorels, kran balka) 0,25 t.dan 5 t.gacha yuk ko‘tarish kobiliyatiga ega bo‘lib, u binoning tom yuk ko’taruv konstruksiyalariga maxkamlangan yuk ko’taruvchi to‘sin yoki engil ko‘prikdan tashkil topib, to‘sinning pastki tokchalarida xarakatlanuvchi ikki yoki to‘rt g‘ildirakli mexanizmdan iborat bo‘ladi.

Ko‘prikli kranlar esa kran osti to‘sinlariga butun prolyotni kamrab oluvchi tarzda o‘rnatilgan ko‘prik , kranni va uning yuk ko‘taruv jixozlarini xarakatlantiruvchi mexanizm, mexanizm xarakatlanuvchi to‘sinlar (relsli Yul), telejka xamda boshkaruv kabinasidan tashkil topadi.



Rasm 3.3. a)-avtomobil kran; b)- pnevmog‘ildirakli kran; v)- vilkali avto Yuk ortgich; g)-bir kovshli avto Yuk ortgich

Ko‘prikli kranlar binoning prolyotida kran osti to‘sinlariga o‘natilgan rels yullari bo’yicha xarakatlantiruvchi mexanizm yordamida bo‘ylama yo‘nalishda xarakat qiladi, ko‘prikka o‘rnatilgan telejka esa ko‘prikning to‘sini bo‘ylab rels yul orkali ko‘ndalang yo‘nalishdagi xarakatni taminlaydi. Ko‘prikli kranlar yullari orasidagi masofalar prolyotlarning kengliklariga mos ravishda unifikatsiyalangan xolatlarga keltirilgan bo‘lib mos ravishda 12, 18, 24, 30 va 36 metrlik kengliklar uchun 10,5; 16,5; 22,5; 28,5 va 34,5 m. etib qabul qilingan. Ustunlarning koordinatsion o‘klari va kran yo‘li relsi orasidagi masofa ko‘p xolatlarda 750 mm. etib qabul qilinadi, lekin binoning xajmiy tarxiy va konstruktiv loyixalanishi va kranning Yuk ko‘tarish kobiliyatidan kelib chiqib boshqa echimlar ko‘llanilishi xam mumkin.