Sana: yil Ona tili fani Sinf: 10

92-mashq. Kirishlarni aniqlang, ularda ifodalangan uslubiy ma’nolarni izohlang.

1. Aytishlaricha, uni ona qornidan sihat-salomat tushirtirgan va birinchi daf’a yo‘rgaklagan kampir hazilkashligi va sho‘xligi bilan xotinxalaj o‘rtasida dong chiqargan Hamro enaymish. (Cho‘lpon) 2. Shunda Alijonning ko‘zi g‘azabdan yonib ketdi. Qiyomat qo‘pdi (Yuvosh odamning jahli chiqsa, yomon bo‘larkan). (O‘. Hoshimov) 3. Voy, xolaginang aylansin, katta yi git bo‘p qopsan-ku, bolam. (Murod Mansur) 4. Yo tavba! Bu shaharlik mehmonlarimizning qo‘li shunchalar shirinmidi yoki qo‘y go‘shtining mazasimidi, lekin osh juda zo‘r bo‘libdi. (Murod Mansur)

93-mashq. So‘z va gap shaklidagi kirishlarda voqelangan uslubiy ma’- nolarni tushuntiring.

1. Inshoolloh, ishning oxiri xayrlikdir, otajon, – dedi Kumush. (Abdulla Qodiriy) 2. Siz kelasiz-u, men turmasam?!. Bosh ko‘tarib qarab qo‘ymasam?.. (Bu qandoq hol bo‘ldi?..) (Murod Mansur) 3. Aylanay, mehmon, kimdan xafa bo‘lib tushdingiz? (Cho‘lpon) 4. Agar men o‘rus bo‘lsam (Astafurullo!), musulmonning qo‘liga aslo yarog‘ bermasidim! (Cho‘lpon)

94-mashq. Tohir Malikning «Shaytanat» asarida qo‘llangan kirish so‘z, kirish birikma va kirish gaplarni aniqlang, ularning uslubiy ma’nosini izohlang.

1. Shu azim shaharning yana qaysidir mavzeyida, yana qaysidir ikki xonalik sovuq (balki, issiqdir – Xudo biladi!), chakka o‘tayotgan (balki, chakka o‘tmas) uyda bir fizik (balki, kimyogar) haqiqat faqat fizikada (balki, kimyoda) deb bahs yuritayotgan bo‘lsa ajab emas. 2. Jamshidning tashrifini qisqagina qilib aytib berdi. (Tepki yeganini, shubhasiz, yashirdi). 3. Zaynab yovqarash bilan, yalt etib dushmaniga qaradi (ha, u yori emas, dushmani edi!), o‘rnidan turdi.

A. Hojiyevning «O‘zbek tili sinonimlarining izohli lug‘ati»dan olingan boplamoq so‘zi sinonimlari tavsifi bilan tanishing, ulardagi ma’no nozikliklarini eslab qoling. Bu so‘zlar ishtirokida gaplar tuzing.