Sana: Tekshirdi; 1-dars Mavzu: Nutq, gap, so‘z. 1-4-mashqlar

Lingvistik kompetensiya: o‘zbek tilida nutq tovushlarini to‘g‘ri talaffuz qila oladi, so‘zlarni talaffuz me’yorlariga rioya qilagan holda bo‘g‘inlab ko‘chirish qoidasiga rioya qila oladi, mavzuga oid so‘zlarni og‘zaki va yozma nutqda qo‘llay oladi, tinish belgilarini to‘g‘ri qo‘llay oladi.

Darsning turi: aralash.

Darsning metodi: klaster (shingil).

Darsning jihozi: turli o'simliklar, gullar tasvirlangan rasmlar.

Darsning borishi:

1. Uyga berilgan vazifani tekshirish. 2—3 o'quvchidan 4- mashq topshirig'iga ko'ra matn mazmunini so'zlab berish talab etiladi.

Bir nechta o'quvchi matnga qanday sarlavha tanlaganini aytadi.

Eng yaxshi sarlavha tanlagan o'quvchi rag'batlantiriladi. Matn necha gapdan tuzilganligi o'quvchilardan so'rab aniqlanadi.

2. Klaster usulini qo'llab, so'z, gap, matn tuzish.

Doskaga „0'zbekiston“ so‘zi yozib qo'yiladi. O'qituvchi ,,0‘zbekiston deganda ko‘z o'ngingizda nimalar jonlanadi?“ degan savol beradi. O'quvchilar O'zbekiston haqida bilgan so'zlarini aytadilar. 0‘qituvchi so'zlarni quyidagi taxlitda doskaga yozib boradi. So'ngra savollar orqali o'quvchilarning O'zbekiston ha-qidagi bilimlari mustahkamlanadi.

— O'zbekiston qanday davlat?

— O'zbekiston — mustaqil davlat.

— Vatanimizni qanday so'zlar bilan madh etsak bo'ladi?

— Serquyosh, chamanzor, go'zal, keng, bepoyon, oltinga kon.

— Vatanimizni ulug'lash uchun nimalar topdik?

— So'zlar.

— Topgan so'zlaringizdan gaplar tuzingchi.

— Paxta milliy boyligimiz. Xalqlar tinch-totuv yashaydilar. Navoiy — g'azal mulkining sultoni. O'zbekistonning o'z bayrog'i, tamg'asi, madhiyasi bor. Shahar va qishloqlari go'zal va h. k. O'quvchilar tuzgan gaplardan matn tuzish ham mumkin.

3. Husnixat mashqlari o'tkazish. Mashq uchun material.

Bb. Buxoro, bayroq.

Husnixat qoidalari eslatiladi. „lnson go'zalligi husnixatda bilinar!" shiori aytilgach, berilgan harf va so'zlarning har biridan bir qatordan yozish tavsiya etiladi.

4. Kitob bilan ishlash. 5- mashqni bajarish. Mashqni bajarish-dan oldin klaster usulida o'quvchilarga tanish bo'lgan dorivor o'simliklar aniqlab olinadi. So'ngra ularga notanish ayrim dorivor o'simliklaming rasmlari doskaga osib qo'yiladi.

Bu usul bilan o'quvchilarning dorivor o'simliklar haqidagi tushunchalari kengaytirilib, so'z boyliklari oshiriladi. So'ngra

5- mashq topshirig'iga ko'ra bajariladi. Mashq awal doskada va so'ngra daftarda bajariladi.

O’lkamizda yalpiz, isiriq,kiyiko’t va boshqa o’simliklar o’sadi.Bu o’simliklarni dorivor o’simliklar deyishadi.Dorivor o’simliklar inson hayotida kata ahamiyatga ega. Ular yig’ib olinib dori-darmon tayyorlash korxonasiga topshiriladi.

5. Test bilan ishlash.

Test: Nutq nima?

1. Gaplar orqali bildirilgan fikr.

2. So'zlar orqali bildirilgan fikr.

3. Gap va so'zlar orqali bildirilgan fikr.

Test savoli doskaga yozib qo'yiladi. O'qituvchi javoblarni bir-ma-bir aytadi. O'quvchilar diqqat bilan tinglab, to'g'ri javobni raqamli kartochkalar bilan ko'rsatadilar. Yoki har bir o'quvchiga test yozilgan kartochkalar tarqatib chiqiladi. O'quvchilar bir daqiqa ichida javoblarni qalamda belgilab, testni o'qituvchiga topshiradilar. Kartochkalarning orqa tomoniga o'quvchining ismi, familiyasi yozib qo'yilgan bo'ladi. O'qituvchi tezgina ularni ko'rib chiqib, javoblarni e’lon qiladi.

6. O'quvchilarning gap haqidagi bilimlarini mustahkamlash.

Buning uchun 6- mashq ustida ishlanadi. Mashqdagi gaplarni mustaqil ichda o'qishga topshiriladi. So'ngra 2—3 o'quvchiga gaplar ovoz chiqarib o'qitiladi. Shundan so'ng darslik olib qo'yiladi. O'qituvchi o'quvchilardan gap haqidagi bilimlarini so'zlab berishni talab etadi.

7. Uyga vazifa: 7- mashq. Har bir topishmoq nechta so’zdan tuzilgan? Topishmoqning javobini topish. Imlosini yodda tutish

8. O'quvchilar bilimini baholash.

Tekshirdi;_______