Sana: Sinf: 6 Fan: Botanika

2 -,,Oltin kuz” guruhi Xazonrezgenlik
O’zbekiston sharoitida kuz kelishi bilan yashil bargli o’simliklarning tashqi qiyofasi o’zgarib boradi, Kuzda juda ko’pchilik mevali va manzarali darxtlar hamda butalarning yashil barglari to’kilishi oldidan sarg’ish,-qizg’ish, sarg’ish-qizil va qo’ng’ir qizg’ish rangga kirishini ko’p marta kuzatgansiz. Bunda ulardagi xlorofillda qabday o’zgarishlar sodir boladi? Degan savollar tug’iladi. Kuz kelishi bilan kunlar qisqarib, quyoshdan yerga kelayotgan yorug’lik va issiqlik kamayadi. Bu omillar yetishmasligi tufayli xlorofill yemiriladi. Natijada barg hujayralarida sariq ,qizil va binafsharangdagi bo’yovchi moddalar sezilarili bo’lib qoladi. Kuzgi barglarning hujayralarida plastidalardan tashqari ,o’simliklarni hayotiy uchun zarur bo’lmagan zarali moddalar to’planadi. Ular hujayralarda yil bo’yi turli jarayonlar davomida yig’ilib qolgan chiqindi hisoblanadi.
3-,,Ekologlar” guruhi Atmosferaning ifloslanishi
Havo asosiy hayotiy muhit bo’lishi bilan birga, yer ob-havosi, uning iqlim sharoiti, davriyr avishda, takroriy shakillanib turishi uchin muhim omildir. Olimlarning aniqlashicha, havo muhiti bo’lmasa, yer yuzida kecha va kunduz haroratlarni 200⁰Cga chabir-biridan farq qilishi mumkin ekan. Demak, bunday sharoitda hech bir jonzot yashamasligi aniq, umuman bunga chiday mumkin emas. Havo muhitida kimyoviy birikmalar, kislorod gazi va suv bug’lari bilan ta’sirlashib quyosh nuri vositasida har-xil kimyoviy,fizik—kimyoviy jaroyonlarni sodir etib yanada hafli kimyoviy birikamlarni hosil qilishi olib borilgan tadqiqot va kuzatishlar natijasida isbotlangan. Hozirgi kecha-kunduz atrof-muhitgachiqarilayotgangazvagazsimonchiqindilar hamko’pbo’lib, ularayniqsa, havo muhitini daxshatli sur’atda ifloslamoqda .Iflanishlar sababi ham yer atmosferasi da turli toifadagi ekologik muommolar yuzaga keladi.”Ozon yorig’i”, “Havo dimiqishi”, iqlim va ob-havo ko’rsatkichlarining qator hududlarda o’zgarganligi shular jumlasidandir.
VII. Ekskursiyani mustahkamlash:
.1.Maktab hovlisida qaysi mevalarva o’simlik urug’lari pishganligini aniqlash.
2. Rangini o’zgartirgan o’simlik barglaridan na’munalar olish.
3. Maktab hovlisidagi o’simliklardan gerbariy tayyorlash.
4. Maktab hovlisidagi o’simliklarurug’ va mevalarida kolleksiya yig’ish.