|
Belgilangan vaqt.
1.
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2.
|
O`tilgan mavzuni takrorlash
|
12 daqiqa
|
3.
|
Yangi mavzu bayoni
|
14 daqiqa
|
4.
|
Mustahkamlash
|
12 daqiqa
|
5.
|
Baholash
|
2 daqiqa
|
6.
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
I.Tashkiliy qism: Salomlashish,davomatni aniqlash,sinf tozaligini kuzatish.
II.O`tilgan mavzuni takrorlash: O`quvchilarning bilimlari sinab ko`riladi.
Eneolit davrining neolit davridan asosiy farqlarini ayting.
Sizningcha, misning kashf etilishi qanday ro'y bergan?
Mis bronzadan nimasi bilan farq qiladi?
Nega matriarxatdan patriarxatga o'tish jarayoni sodir bo'ldi?
Mayda va yirik chorva mollari qachon xonakilashtirilgan?
Faol o`quvchilar baholanadi.
III.Yangi mavzu bayoni: Reja:
Nega misrliklar o'z mamlakatini "Nil in'omi" deya ta'riflashgan?
Qadimgi Misrning tabiiy sharoiti nega dehqonchilik uchun qulay edi?
Xaritadan Qadimgi Misrni toping. Nil daryosi deltasi, Quyi va Yuqori Misrni ko'rsating.
Nega uzoq vaqt odamlar Nil vodiysiga ko'chib kelmaganlar?
Misrliklar mashg'ulotlarini sanab bering.
Qadimgi Misr tarixi qaysi davrlarga ajratilgan?
O'zi bilan birga huzurbaxsh sal- Misr— Nil in'omi qin havo va mo'l-ko'l hosilni olib kelguvchi sersuv Nil viqor bilan oqadi. Ulug'vor daryo Afrika shimoli sharqida siviliza- tsiya vujudga kelishi uchun maydon hozirlagan. Oxiri- ga borib bir qancha shoxobchalarga bo'linib oquvchi Nil daryosi borib-borib O'rtayer dengiziga quyiladi. Nil daryosi quyilishini yunonlar delta deb atashgan, chun- ki dengizga quyiluvchi shoxobchalarning to'la-to'kis manzarasi uchburchaksimon, y'ani yunoncha "delta" harfiga o'xshash bo'lgan.
Nil vodiysi — har ikkala qirg'oq bo'ylab 3 km dan 22 kilometrgacha kenglikdagi va 6 ming kilometr uzunlikdagi sug'oriladigan yerlardir. Nil vodiysini har ikkala tomondan tog'lar mudofaa devorlaridek muho- faza qilib turadi, adirlar ortida Sahroyi Kabir va Liviya cho'llarining ko'z ilg'amas qumliklari yotadi. Daryoning har ikkala qirg'og'i qora tuproqli serhosil dalalardan iborat. Vodiyliklar yurtga "Misr" — "Qora tuproq" deb nom berishgan. Harholda, hamma vaqt ham shunday bo'lmagan. Qadim o'tgan zamonlarda Nil vodiysi odam o'tolmay- digan, papirus butalari bir-biriga chirmashib ketgan botqoqliklar bilan qoplangan, suvda son-sanoqsiz yirt- qich timsohlar kun kechirar, quruq yerlarda yovvoyi hayvonlar galasi sang'ib yurar, botqoqzorlarda esa zaharli ilonlar yashar edi. Vaqt o'tgani sayin iqlim o'zgarib bordi, suv ham yildan yilga kamayaverdi, Shimoliy Afrika ham cho'lga aylanaverdi. Odamlar Nil vodiysi va deltasini o'zlash- tira boshladilar. Shu taxlit, ziroatchilik aholining asosiy mashg'ulotiga aylandi. Mil. aw. 4- mingyillik bosh- larida odamlar Nil daryosi qirg'oqlaridagi yerlarni o'zlashtirishga bel bog'ladilar.
Misrlik dehqonlar bug'doy va arpa, shuningdek, zig'ir ekishar, yetishtirilgan kanopdan esa gazlama to'qilar edi. Nil vodiysida uzum, qovun, anor, xurmo, piyoz, bodring, loviya kabi meva va sabzavot yetishti- rilardi.
Qadimgi zamonda yerga omoch bilan ishlov berilar, qo'lda urug' sepilar, so'ngra urug'likni yerga singdirish uchun qoramollarni daladan haydab o'tishardi. Mehnat qurollari takomillashishi bilan omoch va hayvon- lar kuchidan foydalana boshlashdi. Sigirlar, ho'kizlar, qo'ylar, echkilar, cho'chqalarni boqishar, odatda, ho'- kizlarni dala ishlariga solishar edi.
Misr dehqonlari urug' sochish va hosilni yig'ishti- rib olish ishlarini g'ayriodatiy muddatda o'tkazishardi. lyul — sentabr oylarida dam olishar, urug'likni ekish- ga hozirlashardi, negaki bu mahalda barcha dalalarni suv bosgan bo'lardi. Kuzda dalalarga urug' sochi- shar, sug'orish uchun kanallar va ariqlarni tozalashar, chunki yomg'ir juda kam yog'ar edi. Qishda esa ho- sil yig'im-terimi boshlangan. Boshoqlarni mis o'roqlar bilan o'rib olishar, so'ngra maxsus joyga tashib kelti- rishar, bug'doy yoki arpa bog'lari ustidan hayvonlarni haydab o'tib, hosilni yanchishar edi. Xirmonjoydan chiqqan donni esa sopol xumlarda saqlashardi. Bu tadbir donni son-sanoqsiz kemiruvchilar zararkunan- daligidan omon saqlardi.
V.Mustahkamlash:
Nega misrliklar o'z mamlakatini "Nil in'omi" deya ta'riflashgan?
Qadimgi Misrning tabiiy sharoiti nega dehqonchilik uchun qulay edi?
Xaritadan Qadimgi Misrni toping. Nil daryosi deltasi, Quyi va Yuqori Misrni ko'rsating.
Nega uzoq vaqt odamlar Nil vodiysiga ko'chib kelmaganlar?
Misrliklar mashg'ulotlarini sanab bering.
Qadimgi Misr tarixi qaysi davrlarga ajratilgan?
V.Baholash: Darsda faol qatnashgan o`quvchilar baholanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
