Sana: Fan: Jahon tarixi Sinfi: 7

Hokimiyat uchun kurash.

Ulkan istilolar natijasida arab zodagonlari hamda viloyatlarning noiblari katta-katta boyliklarga ega bo`lib oldilar. Ayrim noiblar hatto xalifalik taxtini egallab olishga ham harakat qila boshladilar. Ulardan biri Suriya noibi Muoviya ibn Abu Suiyon edi.

U xalifa Ali ibn Abu Tolibning xalifaligini tan olishdan bosh tortgan.

Ali ibn Abu Tolib - to`rtinchi xalifa. Muhammad (s.a.v.)ning amakivachchasi hamda kuyovi. 656—661yillarda xalifa bo`lgan.

661- yilda Ali o`ldirilgach, Abu Sufyon o`zini xalifa deb e'lon qilgan. Uni arab zodagonlari va harbiy boshliqlar qo`llab-quvvatlaganlar.

Suriya poytaxti Damashq shahri xalifalik poytaxti etib belgilandi. Shu davrdan ,boshlab xalifa saylash bekor qilindi. Endi u avloddan avlodga meros tariqasida o`tadigan bo`ldi.

Shu tariqa Muoviya xalifalik tarixida umaviylar sulolasi deb ataluvchi sulola hukmronligiga asos soldi. Bu sulola 750- yilgacha hukmronlik qildi.

Umaviylar xalifalik hududlarini yanada kengaytirdilar. VIII asr boshlarida Shimoliy Afrika, Pireney yarim oroli, o`rta Osiyo, Hindistonning katta qismi, Kavkazorti egallandi. Xalifalik chegarasi g`arbda Atlantika okeanigacha, sharqda esa Xitoy va Hindiston chegarasigacha yetdi. Behisob boyliklar qo`lga kiritildi.

Umaviylar davridabarcha musulmonlarga soliq solinadigan bo`ldi. Aholi xiroj, jizya, zakot deb ataluvchi soliqlar to`lardi.

Xiroj — yer solig`i bo`lib, u hosilning 1/3 qismi miqdorida olingan. Jizya esa jon solig`i edi. Bu soliq ishga yaroqli erkak kishilardan undirilgan. Ishga yaroqli erkak bir yilga 12 dirham, o`rtahol tabaqa vakillari 24 dirham, boylar esa 48 dirham to`lagan. Zakot esa molmulkdan to`langan. Uning miqdori ikki yarim foizni tashkil etgan.

Umaviylar joriy etgan bu soliqlar xalifalik aholisining katta qismida norozilikni tobora kuchaytirgan.